Aller au contenu

Classiques Garnier

Bibliographie

317

Bibliographie

Œuvres de Leibniz

Éditions densemble

Dutens : G. W. Leibnitii Opera omnia, éditées par L. Dutens (6 tomes), Genève, 1768 ; réimpression Hildesheim, Georg Olms Verlag, 1990.

GP : Die Philosophischen Schriften von G. W. Leibniz, édités par C. I. Gerhardt (7 volumes), Berlin, 1875-1890 ; réimpression Hildesheim, Georg Olms Verlag, 1960-1961.

A : Sämtliche Schriften und Briefe, herausgegeben von der Preußischen Akademie der Wissenschaften [désormais : herausgegeben von der Berlin Brandenburgischen Akademie der Wissenschaften und der Akademie der Wissenschaften in Göttingen], Darmstadt puis Berlin, Akademie Verlag, 1923-… Labréviation A est suivie des numéros de la série, du volume et de la page.

Éditions dœuvres particulières et traductions

Belaval, Yvon, Confessio philosophi. La profession de foi du Philosophe, texte latin, traduction et notes, Paris, Vrin, 1961, 1970.

Bodéüs, Richard, Leibniz-Thomasius. Correspondance 1663-1672, texte établi, introduit, traduit, annoté et commenté, Paris, Vrin, 1993.

Loemker, Leroy E., Philosophical papers and letters, textes introduits, traduits et annotés, Chicago, 1956, seconde édition Dordrecht, Reidel, 1969.

Look, Brandon C., On the Omnipotence and Omniscience of God and the Freedom of Man [Von der Allmacht und Allwissenheit Gottes und der Freiheit des Menschen], traduction in Robert C. Sleigh, Jr., Confessio Philosophi. Papers Concerning the Problem of Evil, 1671-1678, New Haven, Yale University Press, 2005, p. 5-27.

Piro, Francesco, Confessio Philosophi e altri scritti, textes traduits, annotés et suivis dune postface : « Nel laboratorio della teodicea leibniziana », Cronopio, Naples, 1992.

318

Rauzy, Jean-Baptiste, G. W. Leibniz. Recherches générales sur lanalyse des notions et des vérités. 24 thèses métaphysiques et autres textes logiques et métaphysiques, Paris, PUF, 1998 (TLM).

Rösler, Claire, De la toute-puissance et omniscience de Dieu et de la liberté de lhomme et Lettre de Leibniz au duc Jean Frédéric (13 février 1671), traduction, présentation et notes, Philosophie 68 (2000), p. 66-88.

Sleigh, Robert C., Confessio Philosophi. Papers Concerning the Problem of Evil, 1671–1678, New Haven, Yale University Press, 2005.

Violette, René, Lettres et opuscules de physique et de métaphysique du jeune Leibniz, 1663-1671, Nantes, Université de Nantes, 1985.

Autres sources

Abélard, Pierre, Dialectica, éd. L. M. de Rijk, Assen, Van Gorcum, 1956.

Aconcio, Giacomo, De Methodo, hoc est investigandarum tradendarumque artium ac scientiarum ratione, Bâle, 1558, réed. De Methodo e opusculi religiosi e filosofoci par Giorgio Radetti, Florence, Vallecchi, 1944.

Agricola, Rodolphe, De Inventione dialectica, Louvain, 1515 ; éditions citées : Cologne, 1539 (réimpression Nieuwkoop, De Graaf, 1967) ; ou Paris, 1554.

Alsted, Johann Heinrich, Metaphysicae Methodus exquisitissima, Herborn, 1611 ; réédition sous le titre Metaphysica, tribus libris tractata… cinquième édition Herborn, 1631.

Alsted, Johann Heinrich, Philosophia digne restituta libros quatuor praecognitorum philosophicorum complectens, Herborn, 1612.

Alsted, Johann Heinrich, Cursus philosophici Encyclopædia libris XXVII complectens universae philosophiae methodum, serie præceptorum, regularum et commentariorum perpetua, Herborn, 1620.

Alsted, Johann Heinrich, Encyclopaedia septem tomis distincta, Herborn, 1630 ; réédition sous le titre Scientiarum omnium Encyclopaedia, Lyon, 1649.

Aristote, Organon, introduction, traduction et commentaire par Jules Tricot (6 volumes), Paris, Vrin, 1936-1939.

Aristote, Métaphysique, introduction, traduction et commentaire par Jules Tricot (2 tomes), Paris, Vrin, 1966.

Aristote, Éthique à Nicomaque, traduction par Richard Bodéüs, Paris, Garnier-Flammarion, 2004.

Aristote, Premiers analytiques, introduction, traduction, notes et commentaire par Michel Crubellier, Paris, Garnier-Flammarion, 2014.

319

Aristote, Seconds analytiques, introduction, traduction et notes, par Pierre Pellegrin, Paris, Garnier-Flammarion, 2005.

Aristoteles Latinus, Analytica Posteriora, éd. L. Minio-Paluello et B. G. Dod, Bruges-Paris, Desclée de Brouwer, 1968.

Arnauld, Antoine, Œuvres de messire Antoine Arnauld, docteur de la maison et société de Sorbonne (38 volumes), Paris-Lausanne, 1775-1783.

Arnauld, Antoine, Nouveaux Éléments de Géométrie, Paris, 1667.

Arnauld, Antoine, Lancelot, Claude, Grammaire générale et raisonnée, Paris, 1660, 2e éd., Paris, 1676.

Arnauld, Arnaud, Nicole, Pierre, La Logique ou lArt de penser, Paris, 1662, 2e édition, Paris, 1664, abrégé LPR.

Arriaga, Rodrigo de, Cursus philosophicus, Antwerp, 1632.

Augustin dHippone, Opera omnia, in J.-P. Migne (éd.), Patrologiae cursus completus [], Patrologia Latina, vol. 32-36, 38, 40-46, Paris, 1841-1857.

Auriole, Pierre, Scriptum super primum Sententiarum, éd. E. Buytaert, St. Bonaventure, Franciscan Institute Publications, 1952.

Bacon, Francis, The Works of Francis Bacon, édités par J. Spedding, R. L. Ellis, D. D. Heath (14 volumes), Londres, 1857-1874 (abr. SEH).

Bacon, Francis, Novum Organum, introduction, traduction et notes par M. Malherbe et J.-M. Pousseur, Paris, PUF, 1986.

Barton, Thomas, Concordia scientiae cum fide, e difficillimis philosophiae et theologiae scholasticae quaestionibus concinnata, Cologne, 1659.

Biel, Gabriel, Collectorium circa quattor libros Sententiarum, édition par W. Werbeck et U. Hofman, Tübingen, Mohr, 1973-1992.

Bisterfeld, Johann Heinrich, Philosophiae primae Seminarium ita traditum, ut omnium disciplinarum fontes aperiat, earumque clavem porrigat : editum ab Adriano Heereboord… qui dissserationem praemisit de Philosophiae primae Existentia et Usu, Leyde, 1657.

Bisterfeld, Johann Heinrich, Elementorum logicorum libri tres : accedit ejusdem authoris Phosphorus catholicus, seu Artis meditandi epitome, cui subjunctum est consilium de studiis feliciter instituendis, Leyde, 1657.

Bisterfeld, Johann Heinrich, Bisterfeldius redivivus seu Operum Joh. Henrici Bisterfeldii… posthumorum…, La Haye, 1661.

Boèce, Opera logica, in Patrologiae cursus completus [], Patrologia latina t. 64.

Calov, Abraham, Gnostologia, Königsberg, 1633.

Calov, Abraham, Noologia, Rostock, 1634.

Calov, Abraham, Metaphysica divina, Pars prima, Rostock, 1636.

Calov, Abraham, Tractatus de Methodo docendi et disputandi, Rostock, 1637.

Calov, Abraham, Scripta Philosophica, Lübeck, 1651.

Campanella, Tommaso, Apologia pro Galileo mathematico florentino, Francfort, 1622.

320

Clauberg, Johann, Elementa philosophiae seu Ontosophia, Groningue, 1647.

Clauberg, Johann, Logica vetus et nova, modum inveniendae ac tradendae veritatis in Genesi simul et analysi facile methodo exhibens (editio princeps, Amsterdam, 1654 ; editio secunda, Amsterdam, 1658). Logique ancienne et nouvelle, présentation, traduction et annotation par Guillaume Coqui et Jacqueline Lagrée, Paris, Vrin, 2007.

Clauberg, Johann, De Cognitione Dei et nostri centum exercitationes, Duisburg, 1656.

Clauberg, Johann, Corporis et Animae in Homine Conjunctio plenius descripta, Amsterdam, 1664.

Clauberg, Johann, Metaphysica de ente, quae rectius Ontosophia, Amsterdam, 1664.

Clauberg, Johann, Opera omnia philosophica, éditées par Johann Theodor Schalbruch, Amsterdam, 1691, réimpression Olms, Hildesheim, 1968.

Cujas, Jacques, Commentaria in libros quæstionum Papiniani in Opera omnia, Naples, 1522-1590, t. IV.

Descartes, René, Œuvres, publiées par Ch. Adam et P. Tannery, 11 vol, Paris, Le Cerf, 1897-1911.

Descartes, René, Règles utiles et claires pour la direction de lesprit en la recherche de la vérité, traduction selon le lexique cartésien et annotation conceptuelle par J.-L. Marion ; avec des notes mathématiques de P. Costabel, La Haye, Nijhoff, 1977.

Digby, Kenelm, Demonstratio immortalitatis animae rationalis, sive tractatus duo philosophici, in quorum priori natura et operationes corporum, in posteriori vero, natura animae rationalis, ad evincendam illius immortalitatem, explicantur, Paris, 1651.

Doneau, Hughes, Commentariorum Juris civilis libri XXVIII, in quibus Jus civile universum explicatur, Francfort, 1595, repris dans Opera omnia, Rome, 1828-1833.

Duns Scot, Jean, Lectura et Ordinatio, in B. Ioannis Duns Scoti Opera Omnia, studio et cura Commissionis scotisticae, Civitas Vaticana, Typis Vaticanis, 1950-.

Duns Scot, Jean, Quaestiones super libros metaphysicorum Aristotelis, in Opera philosophica (vol. III-IV), St. Bonaventure, Franciscan Institute Publications, 1997.

Duns Scot, Jean, Quæstiones quodlibetales, in Ioannis Duns Scoti Opera omnia, éd. L. Wadding, Lyon, 1639, vol. XII (réimpression Hildesheim, Georg Olms, 1968) ; également in Obras del Doctor Sutil Juan Duns Escoto : Cuestiones cuodlibetales, édition et traduction espagnole F. Alluntis, Madrid, BAC., 1968.

Duns Scot, Jean, Prologue de lOrdinatio, présentation et traduction annotée de Gérard Sondag, Paris, PUF, 1999.

Durand de Saint-Pourçain, Guillaume, In Sententias theologicas Petri Lombardi Commentariorum libri IV, Paris, 1539.

321

Eustache de Saint-Paul, Summa Philosophiae quadripartita, Paris, 1609 (nous citons la troisième édition, Paris, 1614).

Fabri, Honoré, Philosophiae tomus primus, qui complectitur scientiarum methodum sex libris explicatam, Lyon, 1646.

Fonseca, Pedro da, Institutionum dialecticarum libri octo, Coimbra 1564 ; réédition par Joaquim Ferreira Gomes, Coimbra, Universidade de Coimbra, 1964.

Galilée, Galileo, Considerazioni sopra il discorso del Colombo contro il trattato del Galileo Galilei delle cose que stano su lAqua, o que in quella si muovono, Florence, 1615.

Galilée, Galileo, Dialogo sopra i due massimi sistemi del mondo tolemaico e copernicano, Florence, 1632.

Galilée, Galileo, Discorsi e dimostrazioni matematiche, intorno a due nuove scienze attenenti alla mecanica e i movimenti locali, Leyde, 1638.

Galilée, Galileo, Le opere di Galileo Galilei, edizione nazionale a cura di Antonio Favaro, Florence, Barbera, 1890-1909.

Gassendi, Pierre, Opera omnia, Lyon, 1658, 6 vols. ; réimpression Stuttgart, Frommann, 1964.

Gassendi, Pierre, Disquisitio Metaphysica seu Dubitationes et Instantiæ adversus Renati Cartesii Metaphysicam et Responsa, éd. et trad. par B. Rochot, Paris, Vrin, 1962.

Goclenius, Rodolphe, Isagoge in Peripateticorum et Scholasticorum primam Philosophiam, quae vulgo dicitur Metaphysica, Francfort, 1598. réimpression Hildesheim – New York, Olms, 1976.

Goclenius, Rodolphe, Lexicon philosophicum, quo tanquam clave philosophiae fores aperiuntur, informatum opera et studio Rodolphi Goclenii senioris…, Francfort, 1613.

Hobbes, Thomas, Elementorum philosophiae sectio prima de corpore, Londres, 1655 ; repris in Thomas Hobbes… Opera philosophica quae latine scripsit omnia, éd. W. Molesworth, 4 vols., Londres 1839-1845 (abr. O. L).

Jungius, Joachim, Logica Hamburgensis, Hambourg, 1638 ; édité par R. W. Meyer, Hambourg, J. J. Augustin, 1957.

Keckermann, Bartholomeus, Præcognita logica Tractatus 3, Hanau, 1604.

Keckermann, Bartholomeus, Scientiae metaphysicae compendiosum systema, Hanau, 1609.

Keckermann, Bartholomeus, Præcognitorum philosophicum libri duo, Hanau, 1612.

Keckermann, Bartholomeus, Systema Systematum (éd. J. H. Alsted), Hanau, 1613.

Keckermann, Bartholomeus, Operum omnium quae extant tomus primus et secundus, Genève, 1614.

322

Kepler, Johannes, Epitome astronomiae Copernicanae usitata forma quaestionum et responsionum conscripta inque VII libros digesta, Linz, 1618-1622 ; édité par M. Caspar, in Johannes Kepler Gesammelte Werke, VII, Munich, Beck, 1953.

Martini, Jacob, Partitiones Et Quaestiones Metaphysicae in quibus Omnium fere Terminorum Metaphysicorum Distinctiones Accuratè enumerantur & explicantur : Ut et Praecipue Quaestiones ex Fr. Suaretz & Cl. Timplero partim resolvuntur, partim examinantur & refutantur, Wittenberg, 1615.

Melanchthon, Philippe, Opera quae supersunt omnia, éd. C. G. Bretschneider et H. E. Bindseil, 28 vols. (Corpus Reformatorum), Halle, 1834-1860 (abr. C. R.).

Micraelius, Johannes, Lexicon philosophicum terminorum philosophis usitatorum ordine alphabetico sic digestorum ut inde facile liceat cognosse… quid in singulis disciplinis quomodo sit distinguendum et definiendum, Iéna, 1653 ; editio secunda ab ipso authore correcta et aucta… Stettin, 1662.

Monllor, Juan Bautista (Monlorius), De Universis copiosa disputatio… quod in rebus constent sine mentis opera, Valence, 1569.

Neldel, Johann, Pratum logicum, sive Praxis et usus organi Aristotelici, Francfort, 1607 ; réédition postume par H. Crellius et H. Conring sous le titre Institutio de usu Organi Aristotelici in disciplini omnibus, Helmstedt, 1666.

Nizolius, Marius, De Veris Principiis et vera ratione philosophandi contra pseudo philosophos libri IV, Parme, 1553 ; réédition par G. W. Leibniz : Francfort, 1670 et 1674 ; par Q. Breen : Rome, Bocca Editori, 1956.

Ockham, Guillaume d, Scriptum in primum sententiarum Ordinatio, in Opera Theologica, cura Instituti Franciscani, vol. I-IV, St. Bonaventure, Franciscan Institute Publications, 1967-1979.

Ockham, Guillaume d, Quæstiones in Librum secundum Sententiarum Reportatio, in Opera Theologica, cura Instituti Franciscani, volV, St. Bonaventure, Franciscan Institute Publications, 1981.

Ockham, Guillaume d, Summa logicae, in Opera Philosophica, cura Instituti Franciscani, vol. I, St. Bonaventure, Franciscan Institute Publications, 1974 ; Somme de logique, traduction, introductions et annotation par J. Biard, Ch. Grellard et K. S. Ong-Van-Cung, Mauvezin, TER, 1988-2008.

Pascal, Blaise, Œuvres complètes éditées par J. Mesnard, Paris, Desclée de Brouwer, 1964- (abr. Mesnard, suivie des numéros du volume et de page).

Raei, Joannes de, Clavis philosophiae naturalis seu Introductio ad naturae contemplationem Aristotelico-Cartesiana, Leyde, 1654.

Ramée, Pierre de la, Aristotelicarum anidmadversionum liber nonus et decimus in Posteriora Analytica, Paris, 1553.

Ramée, Pierre de la, Dialectique, Paris, 1555.

Ramée, Pierre de la, Quod sit unica doctrinae instituendae methodus, locus e IX. Animadversionum P. Rami ad Carolum Lotharingorum Cardinalem, Paris, 1557.

323

Scheibler, Christoph, Tractatus logicus de propositionibus sive axiomatibus, Giessen, 1619, réédité comme troisième traité de lOpus Logicum, in Opera philosophica, Francfort, 1665.

Scherzer, Johann Adam, Vade mecum sive Manuale philosophicum, Leipzig, 1654 (editio tertia, Leipzig, 1675, réimpression avec une introduction de S. Meier-Oeser, Stuttgart, Frommann-Holzboog, 1996).

Soto, Domingo de, Summule fratris Dominici Soto Segobiensis, Burgos, 1529 ; deuxième édition Salamanque, 1554, réimp. avec une introduction de W. Risse, Hildesheim, Olms, 1980.

Stahl, Daniel, Decades Regularum Philosophicarum, Iéna 1616-1617, réed. augmentée Tituli XX Regularum Philosophicarum, Rinteln, 1651.

Stahl, Daniel, Compendium Metaphysicae in XXIV Tabellas redactum, Iéna, 1655.

Suarez, Francisco, Opera omnia, Paris, Vivès, 1856-1878.

Suarez, Francisco, Commentaria una cum quaestionibus in libros Aristotelis De anima, éd. S. Castellote, t. III, Madrid, Fundación Xavier Zubiri, 1991.

Thomasius, Jacob, Philosophia Practica continuis tabellis comprehensa, Leipzig, 1667.

Thomasius, Jacob, Erotemata logica pro incipientibus, accessit pro adultis Processus disputandi, Leipzig, 1670.

Thomasius, Jacob, Erotemata metaphysica pro incipientibus, Leipzig, 1670.

Thomasius, Jacob, Dilucidationes Stahlianae, in partem priorum Regularum Philosophicarum Danieli Stahlii, Leipzig, 1676.

Thomasius, Jacob, Gesammelte Schriften, éd. Walter Sparn, vols. 2, 3 et 4, Hildesheim, Olms-Weidmann, 2003-2005.

Thomasius, Jacob, Miscellanea varii argumenti : maximam partem ex historia literaria, ecclesiastica, prophana aliisque selectis materiis, Leipzig, 1737.

Thomasius, Jacob, Orationes, partim ex umbone templi academici, partim ex auditorii philosophici cathedra recitatae, argumenti varii, Leipzig, 1683.

Thomasius, Jacob, Dissertationes LXIII, varii argumenti, magnam partem ad historiam philosophicam et ecclesiasticam pertinentes… nunc conjunctim editae a filio Christiano Thomasio, Leipzig, 1693.

Timpler, Clemens, Metaphysicae systema methodicum, Steinfurt, 1604.

Vigel, Nicolas, Dialectica Juris civilis, Bâle, 1573.

Weigel, Erhard, Analysis aristotelica ex Euclide restituta, Iéna, 1658.

Weigel, Erhard, Idea totius Encyclopediae Mathematico-Philosophicae, Iéna, 1672.

Zabarella, Giacomo, In duos Aristotelis libros Posteriores Analyticos Commentarii, Venise, 1582, repris in Opera logica, seconde édition Cologne, 1597, rééditée en fac-simile par W. Risse, Hildesheim, Olms, 1966.

Zabarella, Giacomo, De Methodis in Opera Logica, editio tertia, Frankfort, Zetzner, 1608.

324

Commentaires et études critiques

Adams, Robert M., Leibniz. Determinist, Theist, Idealist, New York-Oxford, Oxford University Press, 1994.

Alanen, Lilli, « Descartes, Duns Scotus and Ockham on omnipotence and possibility », Franciscan Studies, 45, 1985, p. 157-188.

Alanen, Lilli, Knuuttila, Simo, « The Foundations of Modality and Conceivability in Descartes and his Predecessors », in S. Knuuttila (dir.), Modern Modalities, Dordrecht, Kluwer Academic Publishers, 1988, p. 1-70.

Angelelli, Ignacio, « Leibnizs Misunderstanding of Nizolius Notion of Multitudo », Notre Dame Journal of Formal Logic, 6/4 (1965), p. 319-322.

Angelelli, Ignacio, « The Scholastic Backround of Modern Philosophy : Entitas and Individuation in Leibniz », in J. J. E. Gracia (dir.), Individuation in Scholasticism, Albany, State University of New York Press, 1994, p. 535-542.

Angelelli, Ignacio, « Nizolius notion of class (multitudo) », Anales de la Academia Nacional de Ciencias de Buenos Aires, 35/2 (2001), p. 575-595.

Antognazza, Maria Rosa, « Debilissimae Entitates ? Bisterfeld and Leibnizs Ontology of Relations », Leibniz Review, 11 (2001), p. 1-24.

Antognazza, Maria Rosa, « Bisterfeld and immeatio. Origins of a Key Concept in the Early Modern Doctrine of Universal Harmony ? », in M. Mulsow (dir.), Spätrenaissance-Philosophie in Deutschland 1570-1650. Entwürfe zwischen Humanismus und Konfessionalisierung, okkulten Traditionen und Schulmetaphysik, Tübingen, Niemeyer, 2009, p. 57-83.

Antognazza, Maria Rosa, Leibniz : an Intellectual Biography, Cambridge, Cambridge University Press, 2009.

Ariew, Roger, « Leibnizs Metaphysical Disputation on the Principle of Individuation : A Scholastic Exercise », in Nihil sine ratione. Akten des VII Leibniz-Kongress, Berlin, Gottfried-Wilhelm-Leibniz-Gesellschaft, 2001, p. 33-40.

Ariew, Roger, Descartes among the Scholastics, Leyde, Brill, 2011.

Ashworth, Earline Jennifer, « Joachim Jungius (1587-1657) and the Logic of Relations », Archiv für Geschichte der Philosophie, 49/1 (1967), p. 72-85.

Ashworth, Earline Jennifer, « Propositional Logic in the Sixteenth and Seventeenth Century », Notre Dame Journal of Formal Logic, 9/2 (1968), p. 179-192.

Ashworth, Earline Jennifer, Language and Logic in the Post-medieval Period, Dordrecht-Boston, Reidel, 1974.

Aubenque, Pierre, « Aristote et le Lycée », in Histoire de la Philosophie I, Encyclopédie de la Pléiade, Paris, Gallimard, 1969, p. 620-690.

325

Aubenque, Pierre, « Suarez et lavénement du concept dêtre », in A. Cardoso et al. (dir.), Francisco Suarez (1548-1617). Tradiçao e Modernidade, Lisbonne, Edições Colibri, 1999, p. 11-20.

Beck, Lewis W., Early German Philosophy : Kant and his Predecessors, Cambridge (Mass.), The Belknap Press of Harvard University Press, 1969.

Beckmann, Jan Peter, Die Relationen der Identität und Gleichheit nach Johannes Duns Scotus, Bonn, Bouvier, 1967.

Beeley, Philip, « Les sens dissimulants. Phénomènes et réalité dans lHypothesis Physica Nova », in M. de Gaudemar (dir.), La notion de nature chez Leibniz, Studia Leibnitiana Sonderheft 24, Stuttgart, Steiner, 1995, p. 17-30.

Beeley, Philip, Kontinuität und Mechanismus. Zur Philosophie des jungen Leibniz in ihrem ideengeschichlichen Kontext, Studia Leibniziana Supplementa 30, Stuttgart, Steiner, 1996.

Beeley, Philip, « Leibniz et la tradition platonicienne : les mathématiques comme paradigme de la connaissance innée », in F. Duchesneau et J. Griard (dir.), Leibniz selon les Nouveaux Essais sur lEntendement Humain, Montréal-Paris, Bellarmin-Vrin, 2006, p. 35-48.

Beeley, Philip, « Approaching Infinity : Philosophical Consequences of Leibnizs Mathematical Investigations in Paris and Thereafter », in M. Kulstad, M. Lærke, D. Snyder (dir.), The Philosophy of the Young Leibniz, Studia Leibnitiana Sonderheft 35, Stuttgart, Steiner, 2009, p. 29-47.

Belaval, Yvon, « Y a-t-il une épistémologie leibnizienne ? », Actes du IIe colloque international Leibniz, vol. II Wissenschaftstheorie und Wissenschaftsgeschichte, Studia Leibnitiana, Supplementa XIII, Wiesbaden, Steiner, 1974 ; repris in Études leibniziennes. De Leibniz à Hegel, Paris, Gallimard, 1976, p. 46-56.

Berkowitz, Roger, The Gift of Science : Leibniz and the Modern Legal Tradition, Cambridge, Harvard University Press, 2005.

Blum, Paul Richard, « Aristotelianism more geometrico : Honoré Fabri », in C. W. T. Blackwell et S. Kusukawa (dir.), Philosophy in the Sixteenth and Seventeenth Centuries. Conversations with Aristotle, Aldershot, Routledge, 1999, p. 234-247.

Bodéüs, Richard, « Leibniz, Jean de Raei et la Physique Reformée », Studia Leibnitiana, 23 (1991), p. 103-110.

Bolton, Martha B., « Leibnizs Theory of Cognition », in B. Ch. Look (dir.), The Continuum Companion to Leibniz, Londres-New York, Continuum, 2011, p. 136-158.

Bos, Egbert P., « A Contribution to the History of Theories of Induction in the Middle Ages », in K. Jacobi (dir.), Argumentationstheorie : Scholastische Forschungen zu den logischen und semantischen Regeln korrekten Folgerns, Leyde, Brill, 1993, p. 553-576.

326

Brown, Stuart, (dir.) The Young Leibniz and his Philosophy (1646-1676), Dordrecht, Boston, Londres, Kluwer Academic Publishers, 1999.

Burkhardt, Hans, Logik und Semiotik in der Philosophie von Leibniz, Munich, Philosophia Verlag, 1980.

Burkhardt, Hans, Smith, Barry (dir.), Handbook of Metaphysics and Ontology, Munich, Philosophia Verlag, 1991.

Busche, Hubertus, Leibniz Weg ins perspektivische Universum : eine Harmonie im Zeitalter der Berechnung, Hambourg, Meiner, 1997.

Büttgen, Philippe, Luther et la philosophie : études dhistoire, Paris, Vrin/EHESS, 2011.

Buzon, Frédéric de, « Réduction et irréductibilité du sensible : lélision du sens commun chez Leibniz », Revue de métaphysique et de morale, 4 (1991), p. 531-550.

Buzon, Frédéric de, « Lharmonie : métaphysique et phénoménalité », Revue de métaphysique et de morale, 1 (1995), p. 95-120.

Buzon, Frédéric de, « Mathesis universalis », in La Science classique, xvie-xviie siècle, Dictionnaire critique, avec la collaboration de G. Barthélemy, B. Belhoste, F. de Buzon et al., Paris, Flammarion, 1998, p. 610-621.

Buzon, Frédéric de, La science cartésienne et son objet. Mathesis et phénomène, Paris, Champion, 2013.

Carraud, Vincent, « Lontologie peut-elle être cartésienne ? Lexemple de lOntosophia de Clauberg, de 1647 à 1664 : de lens à la mens », in Th. Verbeek (dir.), Johannes Clauberg (1622-1665) and Cartesian Philosophy in the Seventeenth Century, Dordrecht, Kluwer, 1999, p. 13-38.

Cassirer, Ernst, Das Erkenntnisproblem in der Philosophie und Wissenschaft der neueren Zeit, Bd. 2, 1907, repris in Gesammelte Werke, III, Hambourg, Meiner, 1999.

Cesalli, Laurent, Le Réalisme Propositionnel. Sémantique et Ontologie des Propositions chez Jean Duns Scot, Gauthier Burley, Richard Brinkley et Jean Wyclif, Paris, Vrin, 2007.

Coombs, Jeffrey, « The Ontological Source of Logical Possibility in Catholic Second Scholasticism », in R. L. Friedman et L. O. Nielsen (dir.), The Medieval Heritage in Early Modern Metaphysics and Modal Theory, 1400-1700, Dordrecht, Springer, 2003, p. 191-230.

Courtine, Jean-François, Suarez et le système de la métaphysique, Paris, PUF, 1990.

Couturat, Louis, La Logique de Leibniz daprès des documents inédits, Paris, Alcan, 1901.

Cover, Jan A., OLeary-Hawthorne, John, Substance and Individuation in Leibniz, Cambridge, Cambridge University Press, 1999.

Crapulli, Giovanni, Mathesis universalis : genesi di unidea nel XVI secolo, Roma, Edizioni dellAteneo, 1969.

327

Dagron, Tristan, « Annotation et commentaire : considérations méthodologiques et pratiques », in J.-C. Arnould et C. Poulouin, Notes. Études sur lannotation en littérature, Rouen, Publications des Université de Rouen et du Havre, 2008, p. 203-216.

Dascal, Marcelo, La Sémiologie de Leibniz, Paris, Aubier, 1978.

Dascal, Marcelo, Leibniz, Language, Signs, and Thought : A Collection of Essays, Amsterdam – Philadelphie, John Benjamins, 1987.

Dascal, Marcelo, « Ex pluribus unum ? Patterns in 522+ text of Leibnizs Sämtliche Schriften und Briefe VI 4 », The Leibniz Review, 13 (2003), p. 105-154.

De Angelis, Enrico, Il metodo geometrico nella filosofia del Seicento, Firenze, Le Monnier, 1964.

Demange, Dominique, « “Objet premier dinclusion virtuelle”. Introduction à la théorie de la science de Jean Duns Scot », in O. Boulnois et al. (dir.), Duns Scot à Paris (1302-2002), Turnhout, Brepols, 2004, p. 89-116.

Demange, Dominique, Jean Duns Scot. La Théorie du Savoir, Paris, Vrin, 2007.

Di Bella, Stefano, « Multum interest inter terminos et res : on Leibnizs Theory of Distinctions », in M. Carrara et al. (dir.), Individuals, Minds and Bodies : Themes from Leibniz, Studia Leibnitiana Sonderheft 32, Stuttgart, Steiner, 2004, p. 15-48. 

Di Bella, Stefano, The Science of the Individual : Leibnizs Ontology of Individual Substance, Dordrecht, Springer, 2005.

Dierse, Ulrich, Enzyklopädie : zur Geschichte eines philosophischen und wissenschaftstheoretischen Begriffs, Bonn, Bouvier Verlag, H. Grundmann, 1977.

Di Vona, Piero, « I trascendentali nelletà moderna », in G. Federici Vescovini (dir.), Le Problème des transcendantaux du xive au xviie siècle, Paris, Vrin, 2002, p. 221-227.

Döring, Detlef, Der junge Leibniz und Leipzig, Berlin, Akademie Verlag, 1996.

Duchesneau, François, Leibniz et la méthode de la science, Paris, PUF, 1993.

Duchesneau, François, La Dynamique de Leibniz, Paris, Vrin, 1994.

Enders, Markus, Szaif, Jan (dir.), Die Geschichte des philosophischen Begriffs der Wahrheit, Berlin-New York, De Gruyter, 2006

Engfer, Hans Jürgen, Philosophie als Analysis : Studien zur Entwicklung philosophischer Analysiskonzeptionen unter dem Einfluß mathematischer Methodenmodelle im 17. und frühen 18. Jahrhundert, Stuttgart, Frommann-Holzboog, 1982.

Fattori, Marta, Lessico del Novum organum di Francesco Bacone, Rome, Edizioni dellAteneo, 1980.

Fichant, Michel, Science et métaphysique dans Descartes et Leibniz, Paris, PUF, 1998.

Fichant, Michel, « Introduction », in G. W. Leibniz, Discours de Métaphysique. Monadologie, Paris, Gallimard, 2004, p. 1-140.

328

Foucher de Careil, Louis-Alexandre, Mémoire sur la Philosophie de Leibniz, Paris, F. R. de Rudeval, 1905.

Funke, Gerhard, Gewohnheit (Archiv für Begriffsgeschichte, Bd. 3), Bonn, Bouvier, 1958.

Garber, Daniel, Leibniz : Body, Substance, Monad, Oxford, Oxford University Press, 2009.

Gensini, Stefano, « The Leibnitian Concept of Significatio », in K. Dutz et S. Gensini (dir.), Im Spiegel des Verstandes. Studien zur Leibniz, Münster, Nodus Publikationen, 1996, p. 69-98.

Gilbert, Neal William, Renaissance Concepts of Method, New York, Columbia University Press, 1960.

Gilbert, Neal William, « Ockham, Wyclif and the Via Moderna », in A. Zimmermann (dir.), Antiqui und Moderni. Traditionsbewusstsein und Fortschrittsbewusstsein im späten Mittelalter, Berlin-New York, De Gruyter, 1974.

Gilson, Étienne, Index scolastico-cartésien, Paris, Alcan, 1913.

Gilson, Étienne, LÊtre et lessence, Paris, Vrin, 1948.

Goldenbaum, Ursula, « Transubstantiation, Physics and Philosophy at the Time of the Catholic Demonstrations », in S. Brown (dir.), The Young Leibniz and his Philosophy (1646-1676), Dordrecht, Kluwer, 1999, p. 79-102.

Granger, Gilles-Gaston, La Théorie aristotélicienne de la science, Paris, Aubier, 1976.

Granger, Gilles-Gaston, « Philosophie et mathématique leibniziennes », Revue de Métaphysique et de Morale, 86 (1981), p. 1-37, repris dans Formes, Opérations, Objets, Paris, Vrin, 1994.

Grellard, Christophe, « Evidência ou probabilidade ? Os debates acerca da justificação da indução no século XIV », Cadernos de Historia e Filosofia da Ciência, 16 (2006), p. 411-434.

Grua, Gaston, Jurisprudence universelle et théodicée selon Leibniz, Paris, PUF, 1953.

Grua, Gaston, La Justice humaine selon Leibniz, Paris, PUF, 1956.

Hannequin, Arthur, La Première philosophie de Leibniz, Paris, Alcan, 1908.

Heinekamp, Albert, « Sprache und Wirklichkeit nach Leibniz », in H. Parret (dir.), History of Linguistic Thought and Contemporary Linguistics, New York, De Gruyter, 1975, p. 518-520.

Henninger, Mark G., Relations : Medieval Theories, 1250-1325, Oxford, Clarendon Press, 1989.

Henry, Desmond Paul, Medieval Mereology, Amsterdam, Grüner, 1991.

Hinske, Norbert, « Die historischen Vorlagen der Kantischen Transzendentalphilosophie », Archiv für Begriffsgeschichte, 12 (1968), p. 86-113.

Hoffmann, Tobias, Creatura intellecta. Die Ideen und Possibilien bei Duns Scotus mit Ausblick auf Franz von Mayronis, Poncius und Mastrius, Münster, Aschendorff, 2002.

329

Hofmann, Joseph Ehrenfried, Die Entwicklungsgeschichte der Leibnizschen Mathematik während des Aufenthalts in Paris (1672-1676), Munich, Leibniz-Verlag, 1949 (trad. Anglaise, Cambridge, Cambridge University Press, 1974). 

Hotson, Howard, Johann Heinrich Alsted, 1588-1638 : between Renaissance, Reformation, and Universal Reform, Oxford, Clarendon Press, 2000.

Hotson, Howard, Commonplace Learning : Ramism and Its German Ramifications 1543-1630, Oxford, Oxford University Press, 2007.

Hübener, Wolfgang, « Scientia de aliquo et nihilo. Die historischen Voraussetzungen von Leibniz Ontologiebegriff », in A. Schwan (dir.), Denken im Schatten des Nihilismus, Festschrift für W. Weischedel zum 70. Geburtstag, Darmstadt, Wissenschafliche Buchgesellschaft, 1975, p. 34-54.

Hübener, Wolfgang, « Ist Thomas Hobbes Ultranominalist gewesen ? », Studia Leibnitiana, 9 (1977), p. 77-100.

Hübener, Wolfgang, « Leibniz gebrochenes Verhältnis zur Erkenntnismetaphysik der Scholastik », Studia Leibnitiana, 17 (1985), p. 66-76.

Husserl, Edmund, Erste Philosophie (1923-1924), Husserliana VII, La Haye, Nijhoff, 1956 ; traduction française par A. L. Kelkel, Philosophie première, Paris, PUF, 1970.

Jardine, Lisa, Francis Bacon. Discovery and the Art of Discourse, Cambridge, Cambridge University Press, 1974.

Jardine, Nicholas, « Epistemology of the Sciences », in The Cambridge History of Renaissance Philosophy, Cambridge, Cambridge University Press, 1988, p. 685-711.

Jardine, Nicholas, « Keeping Order in the School of Padua : Jacopo Zabarella and Francesco Piccolomini on the Offices of Philosophy », in D. Di Liscia, E. Kessler, Ch. Methuen (dir.), Method and Order in Renaissance Philosophy of Nature : the Aristotle Commentary Tradition, Aldershot-Brookfield, Ashgate, 1997, p. 183-209.

Jasinowski, Bogumil, Die analytische Urteilslehre Leibnizens in ihrem Verhältnis zu seiner Metaphysik, Vienne, Söhne, 1918.

Jolivet, Jean, « Trois variations médiévales sur luniversel et lindividu : Roscelin, Abélard, Gilbert de la Porrée », Revue de métaphysique et de morale, 1 (1992), p. 111-155, repris dans Perspectives médiévales et arabes, Paris, Vrin, 2006. 

Jolley, Nicholas, The Light of the Soul : Theories of Ideas in Leibniz, Malebranche and Descartes, Oxford, Clarendon Press, 1990.

Kabitz, Willy, Die Philosophie des jungen Leibniz, Heidelberg, Olms, 1909.

Kelley, Donald R., « Vera Philosophia : The Philosophical Significance of Renaissance Jurisprudence », Journal of the History of Philosophy, 14 (1976), p. 267-279, repris dans History, Law and the Human Sciences. Medieval and Renaissance Perspectives, Londres, Variorum Reprints, 1984.

330

Kelley, Donald R., « Jurisconsultus perfectus : the Lawyer as Renaissance Man », Journal of the Warburg and Courtauld Institutes, 51 (1989), p. 84-102, repris dans The Writing of History and the Study of Law, Aldershot, Brookfield (Vt), Variorum, 1997.

Kelley, Donald R, Popkin, Richard H., (dir.) The Shapes of Knowledge from the Renaissance to the Enlightenment, Dordrecht, Kluwer, 1991.

Knebel, Sven, « Virtualität », in J. Ritter, K. Gründer, G. Gabriel (dir.), Historisches Wörterbuch der Philosophie, Bd. 11, Darmstadt, Wissenschaftliche Buchgesellschaft, 2001, p. 1062-1067.

Knittermeyer, Heinrich, Der Terminus transzendental in seiner historischen Entwicklung bis zu Kant, Phil. Diss., Marbourg, 1920.

Krook, Dorothea, John Sergeant and his Circle : A Study of Three Seventeenth-Century English Aristotelians, Leyde, Brill, 1993.

Kulstad, Mark, Leibniz on Apperception, Consciousness, and Reflection, Munich, Philosophia Verlag, 1991.

Laerke, Mogens, « Quod non omnia possibilia ad existentiam perveniant : Leibnizs Ontology of Possibility, 1668-1678 », The Leibniz Review, 17 (2007), p. 1-30.

Laerke, Mogens, Leibniz lecteur de Spinoza. La genèse dune opposition complexe, Paris, Champion, 2008.

Laerke, Mogens, « The Anthropological Analogy and the Constitution of Historical Perspectivism », in M. Laerke, J. E. H. Smith et E. Schliesser (dir.), Philosophy and Its History. Aims and Methods in the Study of Early Modern Philosophy, Oxford, Oxford University Press, 2013, p. 7-29.

Laerke, Mogens, « Leibniz, the Encyclopedia, and the Natural Order of Thinking », Journal of the History of Ideas, 75/2 (2014), p. 233-255.

Laerke, Mogens, « More mathematico demonstrata, ordine naturali exposita. Leibniz sur lorganisation de lencyclopédie », in A. Pelletier (dir.), Leibnizs Experimental Philosophy, Studia Leibnitiana Sonderheft 46, Stuttgart, Steiner, 2016, p. 239-256.

Lamarra, Antonio, « The Development of the Theme of the Logica Inventiva during the Stay of Leibniz in Paris », in Leibniz à Paris : 1672-1676, Studia Leibnitiana Supplementa 18, Wiesbaden, Steiner, 1978, p. 55-71.

Lamarra, Antonio, « Leibniz e la περιχρησις », Lexicon Philosophicum. Quaderni di terminologia filosofica e storia delle idee, 1 (1985), p. 67-94.

Lardet, Pierre, « Langues de savoir et savoirs de la langue : la refondation du latin dans le De causis linguae latinae de Jules-César Scaliger », in E. Bury (dir.), « Tous vos gens à latin ». Le latin, langue savante, langue mondaine (xive-xviie siècles), Paris, Droz, 2005, p. 69-112.

Lay, Rupert, « Passiones entis disjunctae Ein Beitrag zur Problemgeschichte der Transzendentalienlehre », Theologie und Philosophie, 42 (1967), p. 51-78 et 359-389.

331

Leduc, Christian, « Le Commentaire leibnizien du De Veris principiis de Nizolius », Studia Leibnitiana 38-39 (2006-2007) / 1 (2009), p. 89-108.

Leduc, Christian, Substance, individu et connaissance chez Leibniz, Paris-Montréal, Vrin Bellarmin, 2010.

Leijenhorst, Cees, « C. Mercer, Leibnizs Metaphysics : its Origins and Development », The Leibniz Review, 12 (2002), p. 71-79.

Leinsle, Ulrich G., Das Ding und die Methode. Methodische Konstitution und Gegenstand der frühen protestantischen Metaphysik, Augsbourg, MaroVerlag, 1985.

Leinsle, Ulrich G., Reformversuche protestantischer Metaphysik im Zeitalter des Rationalismus, Augsbourg, MaroVerlag, 1988.

Libera, Alain de, La Querelle des universaux. De Platon à la fin du Moyen Âge, Paris, Seuil, 1996.

Libera, Alain de, La Référence vide. Théories de la proposition, Paris, PUF, 2002.

Loemker, Leroy E., « Leibniz and the Herborn Encyclopedists », Journal of the History of Idea, 22 (1961), p. 323-338.

Loemker, Leroy E., Struggle for Synthesis : the Seventeenth Century Background of Leibnizs Synthesis of Order and Freedom, Cambridge, Harvard University Press, 1972.

Lohr, Charles H., « Metaphysics », in Ch. B. Schmitt (dir.), The Cambridge History of Renaissance Philosophy, Cambridge, Cambridge University Press, 1988, p. 537-638.

Longeway, John, « Aegidius Romanus and Albertus Magnus vs. Thomas Aquinas on the Highest Sort of Demonstration (demonstratio potissima) », Documenti e studi sulla tradizione filosofica medievale, 13 (2002), p. 373-434.

Lovejoy, Arthur O., The Great Chain of Being. A Study of the History of an Idea, Cambridge, Harvard University Press, 1936.

Mack, Peter, « Rudolph Agricolas Topics », in F. Akkerman et A. J. Vanderjagt (dir.), Rodolphus Agricola Phrisius 1444-1485 : Proceedings of the International Conference at the University of Groningen, 28-30 October 1985, Leyde, Brill, 1988, p. 257-269.

Mack, Peter, Renaissance Argument : Valla and Agricola in the Traditions of Rhetoric and Dialectic, Leyde, Brill, 1993.

Maclean, Ian, Interpretation and Meaning in the Renaissance : the Case of Law, Cambridge, Cambridge University Press, 1992.

Maclean, Ian, « Logical Division and Visual Dichotomies : Ramus in the Context of Legal and Medical Writing », in M. Feingold, J. S. Freedman, W. Rother (dir.), The Influence of Petrus Ramus : Studies in Sixteenth and Seventeenth Century Philosophy and Sciences, Bâle, Schwabe, 2001, p. 228-248.

Mahnke, Dietrich, Leibnizens Synthese von Universalmathematik und Individualmetaphysik [Jahrbuch fur Philosophie und phänomenologische Forschung, Bd. VII], Halle, Niemeyer, 1925.

332

Malherbe, Michel, « Hobbes et la fondation de la philosophie première », in M. Bertman, M. Malherbe (dir.), Thomas Hobbes, de la Métaphysique à la Politique, Actes du colloque franco-américain de Nantes, Paris, Vrin, 1989, p. 17-32.

Malherbe, Michel, Hobbes ou lœuvre de la raison, 2e éd. corrigée, Paris, Vrin, 2000.

Mancosu, Paolo, « Aristotelian Logic and Euclidean mathematics : Seventeenth-Century Developments of the Quaestio de Certitudine Mathematicarum », Studies in History and Philosophy of Science, 23 (1992), p. 241-265.

Mancosu, Paolo, Philosophy of Mathematics and Mathematical Practice in the Seventeenth Century, Oxford, Oxford University Press, 1996.

Marion, Jean-Luc, Sur lontologie grise de Descartes : science cartésienne et savoir aristotélicien dans les Regulae, Paris, Vrin, 1975.

Marion, Jean-Luc, Sur la théologie blanche de Descartes : analogie, création des vérités éternelles et fondement, Paris, PUF, 1981.

Marion, Jean-Luc, Sur le prisme métaphysique de Descartes : constitution et limites de lonto-théo-logie dans la pensée cartésienne, Paris, PUF, 1986.

Marion, Jean-Luc, Questions cartésiennes. Méthode et métaphysique, Paris, PUF, 1991.

Martin Bac, Jan, Perfect Will Theology : Divine Agency in Reformed Scholasticism as against Suárez, Episcopius, Descartes, and Spinoza, Leyde, Brill, 2010.

Mates, Benson, The Philosophy of Leibniz. Metaphysics and Language, Oxford, Oxford University Press, 1986.

McCord Adams, Marilyn, William Ockham, Notre Dame, University of Notre Dame Press, 1987.

McRae, Robert, Leibniz : Perception, Apperception, and Thought, Toronto, University of Toronto Press, 1976.

Mehl, Edouard, Descartes en Allemagne 1619-1620 : le contexte allemand de lélaboration de la science cartésienne, Strasbourg, Presses universitaires de Strasbourg, 2001.

Meier-Kunz, Andreas, Die Mutter aller Erfindungen und Entdeckungen : Ansätze zu einer neuzeitlichen Transformation der Topik in Leibniz ars inveniendi, Würzburg, Königshausen & Neumann, 1996.

Mercer, Christia, Leibnizs Metaphysics : its Origins and Development, Cambridge, Cambridge University Press, 2001.

Michon, Cyrille, « Lidée, cest la chose », in O. Boulnois et J.-Ch. Bardout (dir.), Sur la science divine, Paris, PUF, 2002, p. 273-300.

Moll, Konrad, Der junge Leibniz, Stuttgart-Bad Cannstatt, Frommann-Holzboog, 1978-1996.

Mondadori, Fabrizio, « Understanding Superessentialism », Studia Leibnitiana, 17 (1985), p. 162-190.

333

Mondadori, Fabrizio, « Necessity ex hypothesi », in The Leibniz Renaissance. International Workshop, Florence, Olschki, 1989, p. 191-222.

Mondadori, Fabrizio, « Modalities, Representations and Exemplars : The “Region of ldeas” », in A. Heinekamp, W. Lenzen, et M. Schneider (dir.), Mathesis rationis. Festschrift für Heinrich Schepers, Münster, Nodus Publikationen, 1990, p. 169-188.

Mondadori, Fabrizio, « Quid sit essentia creaturae priusquam a Deo producatur : Leibnizs View », in A. Lamarra et R. Palaia (dir.), Unità e molteplicità nel pensiero filosofico e scientifico di Leibniz, Florence, Olschki, 2000, p. 185-223.

Moreau, Denis, Deux Cartésiens. La polémique entre Antoine Arnauld et Nicolas Malebranche, Paris, Vrin, 1999.

Moreau, Pierre-François, Hobbes. Philosophie, science, religion, Paris, PUF, 1989.

Moreau, Pierre-François, Spinoza. LExpérience et léternité, Paris, PUF, 1994.

Mugnai, Massimo, « Der Begriff der Harmonie als metaphysische Grundlage der Logik und Kombinatorik bei J. H. Bisterfeld und Leibniz », Studia Leibnitiana, 5 (1973), p. 43-73.

Mugnai, Massimo, Astrazione e realtà. Saggio su Leibniz, Milan, Feltrinelli, 1976.

Mugnai, Massimo, « On Leibnizs Theory of Relations », Studia Leibnitiana Sonderheft 15, Stuttgart, Steiner, 1988, p. 145-161.

Mugnai, Massimo, « Leibnizs Nominalism and the Reality of Ideas in the Mind of God », in A. Heinekamp, et al. (dir.), Mathesis rationis. Festschrift für Heinrich Schepers, Münster, Nodus Publikationen, 1990, p. 153-167.

Mugnai, Massimo, Leibnizs Theory of Relations, Studia Leibnitiana Supplementa 28, Stuttgart, Steiner, 1992.

Mugnai, Massimo, Introduzione alla filosofia di Leibniz, Turin, Einaudi, 2001.

Nickl, Peter, Die Ordnung der Gefühle. Studien zum Begriff des Habitus, Hambourg, Meiner, 2001.

Nuchelmans, Gabriel, Late Scholastic and Humanist Theories of the Proposition, Amsterdam, North Holland, 1980.

Nuchelmans, Gabriel, Judgment and Proposition : from Descartes to Kant, Amsterdam, North Holland, 1983.

Oberman, Heiko A., The Harvest of Medieval Theology : Gabriel Biel and Late Medieval Nominalism, Cambridge, Harvard University Press, 1963.

Ong, Walter J., Ramus, Method and the Decay of Dialogue. From the Art of Discourse to the Art of Reason, Cambridge, Harvard University Press, 1958.

Palaia, Roberto, « Sens-Sensus in Leibniz dagli scritti giovanili ai Nouveaux Essais », in M. L. Bianchi (dir.), Sensus Sensatio, Florence, Olschki, 1996, p. 297-308.

Palaia, Roberto, « Per un lessico leibniziano : appunti sui problemi terminologici della Nova methodus leibniziana del 1667 », in M. Fattori (dir.), Il 334vocabolario della République des lettres. Terminologia filosofica e storia della filosofia. Problemi di metodo, Atti del Convegno internazionale in memoriam di Paul Dibon (Napoli, 17-18 maggio 1996), Florence, Olschki, 1997, p. 191-196.

Palaia, Roberto, « Unità metodologica e molteplicità disciplinare nella Nova Methodus discendae docendae Jurisprudentiae », in A. Lamarra et R. Palaia (dir.), Unità e molteplicità nel pensiero filosofico di Leibniz, Florence, Olschki, 2000, p. 143-157.

Pasini, Enrico, Corpo e funzioni cognitive in Leibniz, Milan, Franco Angeli, 1996.

Pelletier, Arnaud, « Logica est Scientia generalis. Leibniz et lunité de la logique », Archives de Philosophie, 76 (2013), p. 271-294.

Petersen, Peter, Geschichte der aristotelischen Philosophie im protestantischen Deutschland, Leipzig, Meiner, 1921.

Picon, Marine, « Lexpérience de la pensée. Définitions, idées et caractères en 1675 », in D. Berlioz et F. Nef (dir.), Leibniz et les puissances du langage, Paris, Vrin, 2005, p. 179-199.

Picon, Marine, « Vers la “doctrine de lentendement en abrégé” : éléments pour une généalogie des Meditationes de cognitione, veritate et ideis », Studia Leibnitiana, 35/1 (2003), p. 102-132.

Picon, Marine, « What is the Foundation of Knowledge ? Leibniz and the Amphibology of Intuition », in M. Dascal (dir.), Leibniz : What Kind of Rationalist ? Berlin, Springer, 2008, p. 213-227.

Picon, Marine, « Modum definitiones investigandi. Philology and the Foundation of Demonstrative Science », in W. Li (dir.), Einheit der Vernunft und Vielfalt der Sprachen, Studia Leibnitiana Supplementa 38, Stuttgart, Steiner, 2014, p. 83-98.

Picon, Marine, « “The Summulists Disputes de constantia subjecti” : the Young Leibniz and his Teachers on Eternal Truths and Existence », Intellectual History Review, 24/2 (2014), p. 135-151.

Picon, Marine, « Actualism and Analyticity : Leibnizs Early Thoughts towards a Synthesis between Lutheran Metaphysics and the Foundation of Knowledge », The Leibniz Review, 24 (2014), p. 47-68.

Piro, Francesco, « Topik und Erkenntnistheorie in der frühen philosophia de mente Leibnizens », in Tradition und Aktualität, Akten des V. Internationalen Leibniz-Kongresses, Hannover, Gottfried-Wilhelm-Leibniz-Gesellschaft, 1988, p. 737-744.

Piro, Francesco, Varietas identitate compensata. Studio sulla formazione della metafisica di Leibniz, Naples, Bibliopolis, 1990.

Piro, Francesco, « Are the Canals of Tropes Navigable ? Rhetoric Concepts in Leibnizs Philosophy of Language », in K. D. Dutz et S. Gensini (dir.), Im Spiegel des Verstandes : Studien zu Leibniz, Münster, Nodus Publikationen, 1996, p. 137-160.

335

Piro, Francesco, « Leibniz and Ethics : the Years 1669-1672 », in S. Brown (dir.), The Young Leibniz and his Philosophy 1646-1676, Dordrecht-Boston-Londres, Kluwer Academic Publishers, 1999, p. 147-167.

Piro, Francesco, Spontaneità e ragion sufficiente : determinismo e filosofia dellazione in Leibniz, Roma, Edizioni di storia e letteratura, 2002.

Piro, Francesco, « Tra Valla e Scaligero : Leibniz, la linguistica rinascimentale e il problema del cambiamento semantico », in S. Gensini (dir.), Linguaggio, mente, conoscenza. Intorno a Leibniz, Rome, Carocci, 2005, p. 15-38.

Piro, Francesco, The Philosophical Impact of Molinism in the 17th Century, in A. Aichele et M. Kaufmann (dir.), A Companion to Luis De Molina, Leyde, Brill, 2013, p. 365-403.

Rabouin, David, « Idée, représentation et correspondance mathématique chez Leibniz », in K. S. Ong-Van-Cung (dir.), La voie des idées ? Le statut de la représentation, xviie-xxe siècles, Paris, CNRS Éditions, 2006, p. 111-124.

Rabouin, David, Mathesis universalis : lidée de mathématique universelle dAristote à Descartes, Paris, PUF, 2009.

Rateau, Paul, La Question du Mal chez Leibniz. Fondements et Élaboration de la Théodicée, Paris, Champion, 2008.

Rauzy, Jean-Baptiste, La Doctrine leibnizienne de la vérité : aspects logiques et ontologiques, Paris, Vrin, 2001.

Renault, Laurence, « La réalité objective dans les Premières objections aux Méditations métaphysiques : Ockham contre Descartes », Revue de métaphysique et de morale, 1 (2000), p. 29-38.

Renault, Laurence, « Lassimilation du connu au connaissant dans la tradition aristotélicienne et sa critique par Ockham », in O. Boulnois, J. Schmutz, J.-L. Solère (dir.), Le contemplateur et les idées : modèles de la science divine du néoplatonisme au xviiie siècle, Paris, Vrin, 2002, p. 171-183.

Rey, Anne-Lise, « Les paradoxes de la singularité : infini et perception chez G. W. Leibniz », Revue de métaphysique et de morale, 70/2 (2011), p. 253-266.

Rey, Anne-Lise, « Action, Perception, Organisation », in J. E. H. Smith et O. Nachtomy (dir.), Machines of Nature and Corporeal Substances in Leibniz, Dordrecht, Springer, 2011, p. 157-174.

Risse, Wilhelm, Logik der Neuzeit, Stuttgart-Bad Cannstatt, Frommann-Holzboog, 1964 et 1970.

Risse, Wilhelm, « Zur Klassifizierung der Urteile und Schlüsse durch Leibniz », Studia Leibnitiana, 1 (1969), p. 23-53.

Rivaud, Albert, « Textes inédits de Leibniz publiés par M. Ivan Jagodinski », Revue de métaphysique et de morale, 22/1 (1914), p. 94-120.

Roncaglia, Gino, Palaestra rationis. Discussioni su natura della copula e modalità nella filosofia scolastica tedesca del XVII secolo, Florence, Olschki, 1996.

336

Roncaglia, Gino, « Modal Logic in Germany at the Beginning of the Seventeenth Century : Christoph Scheiblers Opus logicum », in R. L. Friedman et al. (dir.), The Medieval Heritage in Early Modern Metaphysics and Modal theory, 1400-1700, Dordrecht, Kluwer, 2003.

Rossi, Paolo, Clavis universalis : arti della memoria e logica combinatoria da Lullo a Leibniz, Milan-Naples, Ricciardi, 1960 ; traduction française Grenoble, Millon, 1993.

Rutherford, Donald, Leibniz and the Rational Order of Nature, Cambridge, Cambridge University Press, 1995.

Santinello, Giovanni, Storia delle storie generali della filosofia, I. Dalle origini rinascimentali alla « historia philosophica », Brescia, La Scuola, 1981.

Savini, Massimiliano, Johannes Clauberg, Methodus cartesiana et ontologie, Paris, Vrin, 2011.

Schepers, Heinrich, « Leibnizs Arbeiten zu einer Reform der Kategorien », Zeitschrift für philosophische Forschung, 20 (1966), p. 539-567.

Schepers, Heinrich, « Begriffsanalyse und Kategorialsynthese. Zur Verflechtung von Logik und Metaphysik bei Leibniz », in Akten des I. Leibniz-Kongresses. Hannover, 14-19 November 1966, Bd. III, Studia Leibnitiana Supplementa I, Wiesbaden, Steiner, 1969, p. 34-49.

Schepers, Heinrich, « La Philosophie allemande au xviie siècle », in Histoire de la philosophie, Encyclopédie de la Pléiade, Paris, Gallimard, 1973, p. 418-437.

Schepers, Heinrich, « Leibniz Disputationen De Conditionibus : Ansätze zu einer juristischen Aussagenlogik », in Akten des II. Internationalen Leibniz-Kongresses, Bd. 4, Wiesbaden, Steiner, 1975, p. 1-17.

Schepers, Heinrich, « Non alter, sed etiam Leibnitius : Reply to Dascals Review Ex pluribus unum ? », The Leibniz Review, 14 (2004), p. 117-135.

Schmidt-Biggemann, Wilhelm, Topica Universalis. Eine Modellgeschichte humanistischer und barocker Wissenschaft, Hambourg, Meiner, 1983.

Schmidt-Biggemann, Wilhelm, « New Structures of Knowledge », in H. de Ridder-Symoens et W. Rüegg (dir.), A History of the University in Europe, Vol. 2 : Universities in Early Modern Europe (1500-1800), Cambridge, Cambridge University Press, 1996, p. 489-530.

Schmidt-Biggemann, Wilhelm, « Was macht Wissen verlässlich ? Überlegungen zum Verhältnis von Wissenschafts- und Wissensgeschichte », in S. Manns et al. (dir.), Muster im Wandel : zur Dynamik topischer Wissensordnungen in Spätmittelalter und Früher Neuzeit, Göttingen, V&R Unipress, 2008.

Schmutz, Jacob, « LHéritage des subtils. Cartographie du scotisme de lâge classique », Les Études philosophiques, 57/1 (2002), p. 51-81.

Schüling, Hermann, Die Geschichte der axiomatischen Methode im 16. und beginnenden 17. Jahrhundert, Hildesheim, New York, Olms, 1969.

337

Schüssler, Werner, Leibniz Auffassung des menschlichen Verstandes (intellectus) : eine Untersuchung zum Standpunktwechsel zwischensystème commun” und “système nouveau” und dem Versuch ihrer Vermittlung, Berlin, De Gruyter, 1992.

Sève, René, Le Droit de la Raison, Paris, Vrin, 1994.

Sondag, Gérard, « Jean Duns Scot sur la connaissance intuitive intellectuelle (cognitio intuitiva) », Veritas. Revista de filosofia, 53 (2008), p. 32-58.

Sparn, Walter, Wiederkehr der Metaphysik. Die ontologische Frage in der lutherischen Theologie des frühen 17. Jahrhunderts, Stuttgart, Calwer, 1976.

Spruit, Leen, Species intelligibilis : from Perception to Knowledge, Leyde, Brill, 1994-1995.

Sturm, Fritz, Das römische Recht in der Sicht von G. W. Leibniz, Mohr, Tübingen, 1968.

Tonelli, Giorgio, « La tradizione delle categorie aristoteliche nella filosofia moderna sino a Kant », Studi urbinati, 32 B/1-2 (1958), p. 121-143.

Tonelli Olivieri, Grazia, « Galen and Bacon : Faculties of the Soul and the Classification of Knowledge », in D. R. Kelley et R. H. Popkin (dir.), The Shapes of Knowledge from the Renaissance to the Enlightenment, Dordrecht, Kluwer, 1991, p. 61-82.

Trevisani, Francesco, « Johannes Clauberg e lAristotele riformato », in G. Canziani et Y.-Ch Zarka (dir.), Linterpretazione nei secoli XVI e XVII : atti del Convegno internazionale di studi Milano (18-20 novembre 1991), Parigi (6-8 dicembre 1991), Milan, Franco Angeli, 1993, p. 103-126.

Trevisani, Francesco, Descartes in Germania : la ricezione del cartesianesimo nella Facoltà filosofica e medica di Duisburg (1652-1703), Milan, Franco Angeli, 1992.

Van Leeuwen, Henry, The Problem of Certainty in English Thought 1630-1690, La Haye, Martinus Nijhoff, 1970.

Vasoli, Cesare, « Enciclopedismo, pansofia e riforma “metodica” del diritto nella Nova Methodus di Leibniz », Quaderni fiorentini per la storia del pensiero giuridico moderno, 2 (1973), p. 37-109.

Vasoli, Cesare, Lenciclopedismo del Seicento, Napoli, Bibliopolis, 1978.

Viehweg, Theodor, Topik und Jurisprudenz, Munich, Beck, 1953.

Vier, Peter C., Evidence and its Function according to John Duns Scotus, St. Bonaventure (N.Y.), Franciscan Institute Publications, 1951. 

Voisé, Waldemar, « Leibniz Modell des politischen Denkens », in Akten des Internationalen Leibniz-Kongresses, Hannover 1966, Bd. 4, Wiesbaden, Steiner, 1968-1971, p. 183-206.

Vos, Antonie, « Reformed Orthodoxy in the Netherlands », in H. Selderhuis (dir.), A Companion to Reformed Orthodoxy, Leyde, Brill, 2013, p. 121-176.

Vuillemin, Jules, De la logique à la théologie : cinq études sur Aristote, Paris, Flammarion, 1967.

338

Wells, Norman J., « Suarez on the Eternal Truths », The Modern Schoolman, 58 (1981), p. 73-104 et p. 159-174.

Wells, Norman J., On the Essence of Finite Being as Such, on the Existence of that Essence and their Distinction, traduction annotée de F. Suarez, Disputatio Metaphysica XXXI, précédée dune introduction, Milwaukee, Marquette University Press, 1983.

Wilson, Catherine, Leibnizs Metaphysics : A Historical and Comparative Study, Manchester, Manchester University Press, 1989.

Wollgast, Siegfried, Philosophie in Deutschland zwischen Reformation und Aufklärung 1550-1650, Berlin, Akademie Verlag, 1988.

Wolter, Allan Bernard, « Ockham and the Textbooks : on the Origin of Possibility », Franziskanische Studien, 32 (1950), p. 75-96.

Wundt, Max, Die Deutsche Schulmetaphysik des XVII. Jahrhunderts, Tübingen, Siebeck, 1939.