Aller au contenu

Classiques Garnier

Bibliographie

215

Bibliographie

sources primaires

Campanella (Thomas), De libris propriis & recta ratione studendi Syntagma, Parisiis, Apud viduam Gulielmi Pele, 1642.

Correspondance du nonce Giovanni-Francesco Guidi di Bagno (1621-1627), I-II, publiée par Bernard de Meester, Bruxelles, Palais des Académies ; Rome, Institut historique belge, 1938.

De eruditione comparanda in humanioribus […], quos Thomas Crenius conlegit, recensuit…, Lugduni Batavorum, Apud H. Teeringh et A. de Swarte, 1699.

Engerd (Johann), Methodus, de liberalibus pueritiae et adolescentiae studiis recte ordinandis, Ingolstadt, David Sartorius, 1583.

Gabrielis Naudaei Tumulus, complectens elogia, epitaphia, carmina tum Latina, tum Gallica variorum Cl. Virorum. Cura & labore R. P. Lud. Iacob, Parisiis, E typographia Claudii Cramoisy, 1659.

H. Grotii et aliorum Dissertationes De studiis instituendis, Amsterodami, Apud Ludovicum Elzevirium, 1645. Contenant I. Epistola Hug. Grotii ad Benjaminum Maurerium, Legatum Regiae Galliae. II. Gabrielis Naudaei Parisini Bibliographia Politica, ad eruditissimi Virum Iacobum Gaffarellum. III. Ejusdem Syntagma de Studio liberali, ad illustrem Adolescentem Fabricium ex Comitibus Guidiis à Balneo (pp. 74-141). IV. Arn. Clapmarii, Iuris-consulti, Nobilis Adolescentis Triennium : Quomodo Studiosus humaniorum literarum triennio animam juxtà ac sermonem feliciter excolere possit. ad nobilissimum Volcardum Zuingerum. V. Additamentum ex Johanne Sturmio. VI. Christophori Coleri de ordinando Studio Politico Epistola, ad generosum Iuvenem Stanislaum Zelenium Vitellium de Zelanka. VII. Additamentum ex Joh. Caselli Neô. VIII. Jacobi Focani dissertatio de Studiis, ad Iodocum Lodensteinium. IX. Joachimi Fortii Ringelbergii Andoverpiani de ratione studii liber. X. Erasmi Roterodami tractatus, ejusdem argumenti. XI. Casparis Barlaei Methodus Studiorum, praescripta Ducibus Megapolensibus, ad eorum Ephorum. XII. Ejusdem Methodus morum, praescripta Ducibus Lunaeburgensibus, ad eorundem Ephorum, & studiorum informatorem. XIII. Thomae Campanellae de libris

216

propriis, & rectâ ratione studendi, Syntagma, ad Gabriëlem Naudaeum Parisinum. XIV. Leonardus Aretinus de Studiis & literis, ad Illustrem Dominum Isabellam Malatestam. XV. Casparis Scioppii, Comitis à Claraevalle, Consultationes de scholarum & Studiorum ratione ; deque Prudentiae & Eloquentiae parandae modis. Ejusce Consultatio Prima, de Studiorum ratione. Secunda, de Prudentiae & Eloquentiae parandae modis, in adolescentis cujusdam Germani usum. Tertia, de Scholarum classicarum informatione. Quarta, de Causis Grammaticae Philosophicae in Scholas introducendae. XVI. Ludovici Crocii D. Instructio, de ratione Studii Theologici. XVII. Johannis Loccenii de Studio Iuris Dissertatiuncula epistolica : cum Excerpto ex epist. Hugonis Grotii. XVIII. Johannis Heurnii, de Studio Medicinae bene instituendo, dissertatio. XIX. M. Hortensii Dissertatio de Studio Mathematico rectè instituendo ; ad V. cl. Marcum Zuerium Buxhornium. XX. Sebastiani Foxii Morsilii de Studii Philosophici ratione Epistola, ad Franciscum fratrem. XXI. Petri Angelii Bargaei, quo ordine Scriptorum historiae Romanae monumenta sint legenda, Libellus. XXII. Johannis Caseli, ad generosum Iuvenem Ernestum à Steinberg, in Bodenburg, Epistola de Studio liberalis Doctrinae, decente equestri loco natos : aliqua de peregrinatione nobili : nonnulla de oratione civili perspicua. XXIII. Casparis Schioppii, Comitis à Claraevalle, Diatriba, de compendiosa & facili linguam Ebraeam & Chaldaeam condiscendi ratione. XXIV. Johannis Alberti Banni Dissertatio epistolica, de Musicae naturâ, origine, progressu, & denique Studio bene instituendo. ad incomparabilem Virum Petrum Scriverium, polyhistora.

Ioachimi Fortii Ringelbergii, Desiderii Erasmi, M. A. Mureti, G. J. Vossii, & C. Barlaei, Commentationes de ratione studii, Ludguni Batavorum, Apud Sam. et Joh. Luchtmans, 1792.

Martelli (Ugolino), De expedita discendi ratione, Florentiae, Apud B. Sermartellium, 1591.

Naudé (Gabriel), Addition à l’histoire de Louis XI. Contenant plusieurs Recherches curieuses sur diverses matieres, Paris, F. Targa, 1630 (réimpr., Paris, Fayard, 1999).

Naudé (Gabriel), La Bibliographie politique du Sr. Naudé. Contenant les liures & la methode necessaires à estudier la Politique, Paris, Vve de Guillaume Ele, 1641.

Naudé (Gabriel), Lettres de Gabriel Naudé à Jacques Dupuy (1632-1652), édition critique, introduction et notes, par Ph. Wolfe, Edmonton, Alta Press, 1982.

Niceron (Jean-Pierre), Mémoires pour servir à l’histoire des hommes illustres dans la République des lettres, IX, Paris, Briasson, 1729, pp. 76-110.

Nieuhoff (Bernard), De ratione studii recte constituenda libellus singularis, Harderovici, Apud J. V. Kasteel, 1800.

217

Ratio studiorum. Plan raisonné et institution des études dans la Compagnie de Jésus. Édition bilingue latin-français, présentée par A. Demoustier et D. Julia, traduite par L. Albrieux et D. Pralon-Julia, annotée et commentée par M.-M. Compère, Paris, Belin, 1997.

Sainte-Beuve (Charles-Augustin), Gabriel Naudé, Paris, Paris-Zanzibar, 1999 (1843).

études secondaires

Bianchi (L.), Rinascimento e libertinismo. Studi su Gabriel Naudé, Napoli, Bibliopolis, 1996.

Bianchi (L.), Tradizione libertina e critica storica. Da Naudé a Bayle, Milano, Franco Angeli, 1988.

Bœuf (E.), La Bibliothèque parisienne de Gabriel Naudé en 1630. Les Lectures d’un libertin érudit, Genève, Droz, 2007.

Bots (H.), Waquet (F.), La République des lettres, Paris, Belin-De Boeck, 1997.

Clarke (J. A.), Gabriel Naudé 1600-1653, Hamden, Archon Books, 1970.

Commercium litterarium. La Communication dans la République des lettres (1600-1750), édité par H. Bots et F. Waquet, Amsterdam-Maarssen, APA-Holland University Press, 1994.

Compayré (G.), Histoire critique des doctrines de l’éducation en France depuis le seizième siècle, I-II, Paris, Hachette, 1879.

Courtney (J. W.), Gabriel Naudé M.D. Preeminent savant, bibliophile, philanthropist, reprinted from Volume VI, number 3, pages 303-311, Annals of Medical History, New York, Paul B. Hoeber, 1924.

Curtis (D. E.), Progress and eternal recurrence in the work of Gabriel Naudé (1600-1650), Hull, University of Hull, 1967.

Dainville (F. de), L’Éducation des jésuites (xvie-xviiie siècles), textes réunis et présentés par M.-M. Compère, Paris, Les Éditions de Minuit, 1978.

218

Dainville (F. de), La Naissance de l’humanisme moderne, I, Paris, Beauchesne, 1940.

Damien (R.), Bibliothèque et État. Naissance d’une raison politique dans la France du xviie siècle, Paris, Presses universitaires de France, 1995.

Denis (J.), Sceptiques ou libertins de la première moitié du xviie siècle. Gassendi, Gabriel Naudé, Gui-Patin, Lamothe-Levayer, Cyrano de Bergerac, Caen, 1884 (Genève, Slatkine, 1970).

Ducato di Urbino (1443-1631), con un saggio di C. Donati, Milano, Franco Maria Ricci, 2001.

Fumaroli (M.), L’Âge de l’éloquence. Rhétorique et « res literaria » de la Renaissance au seuil de l’époque classique, Paris, Albin Michel, 1994 (1re édition, 1980).

Histoire de la rhétorique dans l’Europe moderne (1450-1950), publiée sous la direction de M. Fumaroli, Paris, Presses universitaires de France, 1999.

L’Éducation en France du xvie au xviiie siècle, par R. Chartier, M.-M. Compère, D. Julia, Paris, Société d’édition d’enseignement supérieur, 1976.

Les Premiers siècles de la République européenne des lettres. Actes du Colloque international Paris, décembre 2001, sous la direction de M. Fumaroli, communications réunies par M. Lion-Violet, Paris, Alain Baudry, 2005.

Libertinage et philosophie au xviie siècle. 2. La Mothe Le Vayer et Naudé, Saint-Étienne, Publications de l’Université de Saint-Étienne, 1997.

Libertinage et philosophie au xviie siècle. 7. La Résurgence des philosophies antiques, Saint-Étienne, Publications de l’Université de Saint-Étienne, 2003.

Licoppe (G.), Le Latin et le politique. Les Avatars du latin à travers les âges, Bruxelles, Musée de la Maison d’Érasme, 2003.

Meyer (J.), L’Éducation des princes en Europe du xve au xixe siècle, Paris, Perrin, 2004.

Moreau (I.), « Guérir du sot ». Les Stratégies d’écriture des libertins à l’âge classique, Paris, Honoré Champion, 2007.

Pintard (R.), Le Libertinage érudit dans la première moitié du xviie siècle, nouvelle édition augmentée d’un avant-propos et de notes et réflexions sur les problèmes de l’histoire du libertinage, Paris, 1943 (réimpression Genève, Slatkine, 2000).

Rice (J. V.), Gabriel Naudé 1600-1653, Baltimore, The Johns Hopkins Press, 1939.

219

Sciences et langues en Europe, sous la direction de R. Chartier et P. Corsi, Paris, École des hautes études en sciences sociales, 1996.

Snyders (G.), La Pédagogie en France aux xviie et xviiie siècles, Paris, Presses universitaires de France, 1965.

Tous vos gens à latin. Le Latin, langue savante, langue mondaine (xive-xviie siècles), études réunies et éditées par E. Bury, Genève, Droz, 2005.

Waquet (F.), Le Latin ou l’empire d’un signe (xvie-xxe siècle), Paris, Albin Michel, 1998.