Aller au contenu

Classiques Garnier

Glossaire des termes de rhétorique

  • Type de publication : Chapitre d’ouvrage
  • Ouvrage : L’Élève de rhétorique
  • Pages : 663 à 670
  • Collection : L'Univers rhétorique, n° 10
  • Thème CLIL : 3154 -- SCIENCES HUMAINES ET SOCIALES, LETTRES -- Lettres et Sciences du langage -- Linguistique, Sciences du langage -- Stylistique et analyse du discours, esthétique
  • EAN : 9782406091325
  • ISBN : 978-2-406-09132-5
  • ISSN : 2271-703X
  • DOI : 10.15122/isbn.978-2-406-09132-5.p.0663
  • Éditeur : Classiques Garnier
  • Mise en ligne : 20/01/2020
  • Langue : Français
663

Glossaire
des termes de rhétorique

Les termes sont donnés en latin. Les numéros renvoient aux pages de lédition 1712 (entre crochets droits dans notre texte latin).

Nous mettons la majuscule quand elle se trouve chez Jouvancy, ce qui en général désigne les catégories quil traite ; le chiffre en italiques indique la page où le terme est défini. Les termes sans majuscule sont les catégories quil mentionne au passage, par exemple affectus, ab honesto, etc. Dans une notation comme « abusio (ou Catachresis) », le ou renvoie à une synonymie explicite de Jouvancy, et correspond souvent à son seu – ici, il sagit pour lui de signaler que la catachrèse, mot dorigine grecque, a pour équivalent latin abusio.

Sous une même entrée, nous relevons le substantif mais aussi, le cas échéant, les verbe, adverbe ou adjectif correspondant : lentrée Dilemma inclut dilemmate ; lentrée hortare inclut adhortatio et cohortatio ; ou monitoria, commonitio. Enfin, le relevé nest pas exhaustif pour quelques termes très fréquents, par exemple docere ou sententia.

abruptum (exordium) : 323, 350

absurdo (ab –) : 356 (cf. 40)

abusio (ou Catachresis) : 94

acervalis (ou Sorites) : 57

acervus : annexe V (I, 3)

actio gratiarum (ou Eucharistica oratio) : 266, 281-282, 292, 301, 319, 326

activa Chria : 195 ; 227-233, 251-253

Adjectiva : 142 (ad laudem), 143 (vituperationis)

Adjuncta (ou rei Circumstantiae) :3, 15-16, 22-23, 38-40, 49-50, 62, 84, 138, 140, 150, 161, 228, 271, 280-281, 283, 286, 347 ; cf. circumscripta adjuncto quodam, vel personae, vel loci, vel temporis, à 270

adjuncta personarum : 64 ; cf. Circumstantiae personae

Adjunctio : 100

Adversa (lun des Contraria) : 15

affectus : 66 (in suasione : spes, audacia, desiderium ; in dissuasione : timor, fuga, desperatio ; in laudatione : amor, admiratio, aemulatio sive imitandi studium), 67 (in vituperatione : odium, saevitia ; in defensione : amor, clementia), 68 (moventur –), 268, 345, 350 (– doloris, gaudii, admirationis)

affectus : voir amor, misericordia, movere, odium

Allegoria : 95, 102, 165, 224-225

amor (lun des affectus de la laudatio ou de la defensio) : 66-67, 231, 302 (erga populum charitas), 327 (patriae caritas), annexe V (dans sa peroratio : amor in patria) ; cf. 72

amplificare : 83-84 (Periodum), 291, 300, 302, 322, 330, 332, 335, 341, 349

Amplificatio : 58-59 (liée au movere dans la Peroratio), 66 (voluntas permovenda),

664

68, 137-167, 144-156 (Figurae –), 156-167 (– graviores), 194 (la chrie comme –), 273, 313, annexe V (I, 5 et II, 5)

Anacephaleosis (ou Enumeratio, 2e partie de la Peroratio) : 58, 291, 336

annominatio (ou Paronomasia) : 101

anteacta vita : 274, 324, 349

antecedens (enthymematis) : 312-313, 317, 321

Antecedentia : 16, 40, 49, 56, 64, 84, 94, 273 (ou a conjectura), 316

Antithesis :36-37, 103, 152, 210, 229, 339, annexe V (I, 1) ; cf. contentio à 70

Antonomasia (ou pronominatio) : 94, 210

Apobatirion : 284

Apodosis : 85-86

Apologia : 283, 351 (apologetica)

Aposiopesis (ou Reticentia) : 127

Apostrophe : 104, 145-147, 211, 226, 288, 325

Argumentatio (4 : Ratiocinatio, Enthymema, Sorites, Dilemma) : 10, 53-57, 67, 277, 338

argumentum : 10, 64-67 (choix des –), 65 (– commune), 319, 321, 327, 348

Ars : 6-7

assumptio : 54-55, 68 (ou minor propositio, mineure), 316, 319, 339, 349

attentio/attentus (, benevolentia, docilitas) : 44, 51, 316, 328, 346, 353

auctoritas (ou Loci extrinseci) : 64

augere : 95, 137, 279, 322, 338, annexe V (II, 5)

augmentum : 112 (ou Gradatio, figure de pensée)

Auxesis :200 (ou Hyperbole), 209

benevolentia/benevolus (attentio, –, docilitas) : 44, 51, 282, 295, 301, 306, 309, 313, 315, 329, 342, 345-346, 353-354 ; cf. 72, 88

Brevitas (qualité de la Narratio) : 168-169

casu et fortuito concursu (a –) : 61

Catachresis (ou abusio) : 94

Causa (locus a causis, 4 causes : finalis, efficiens, formalis, materialis) : 17, 22-23, 41, 48, 63, 84, 94, 165 ; comme 3e partie de la chrie, 197, 216-217, 230, 239-240, 242, 246, 248

Causa (ou Hypothesis, Controversia, affaire ou procès) : 3, 5 (liste des trois genres de cause, le Délibératif etc.), 71 (ou hypothesis)

causa dicendi (a –, lieu de lexorde) : 124 (– affert cur ad dicendum), 350 (– propter quam scribitur), 352 (exorditur a causis quibus adductus)

Chria : 194 ; 194-254 ; 197-199 (ses parties : Encomium, Paraphrasis, Causa, Contrarium, Simile, Exemplum, Testimonium, Epilogus) ; – activa : 195, 227-233, 251-253 ; – mista ou mixta : 196, 233-236, 243-250 ; – verbalis : 195, 222-227, 236-243

circumlocutio (ou Periphrasis) : 95

Circumstantia loci :39, 64 (adjuncta), 286, 328, 350

Circumstantia temporis : 62, 311, 313, 350

Circumstantiae (personae) :39, 269, 350 ; cf. adjuncta personarum

Circumstantiae (rei) : 15, 40, 161, 326 ; cf. Adjuncta

clausula : 73, 352

Climax : 99 (ou Gradatio, figure de mots)

coacervatio : 34 (similium ou Inductio), 39, 56, 99

cola (ou membra, partie de la Periodus) : 77

commata (ou incisa, partie de la Periodus) : 77

commendatio auctoris (1re partie de la chrie) : 199-212, annexe V (exordium : commendat se)

Commendatitia (Oratio) : 283, 351, 353, 355, 358

commiseratio : voir misericordia

Communicatio : 72 (secum deliberat), 106, 148, 174, 317

compar (ou Isocolon) : 101

665

Comparatio (3 : Majorum, Minorum, Parium) : 18-19, 42 (vs Similitudo), 42-43, 49, 50, 56, 64, 152, 163 (vs Similitudo), 166, 204, 273-274, 280, 287, 292-293, 302, 314 (– ironica), 317-318, 325, 330, 338, 345, annexe V (II, 2 et 5)

Complexio (conclusion du syllogisme) :54-55, 68, 290-291, 333, 338-339, 349

Complexio (figure de mots) : 97

Compositio, et Structura Orationis : 67-69

Concessio : 107, 152, 201

Conclusio (ou Epilogus) : 221, 353-354, annexe V (I, 3), etc.

Conduplicatio : 98

Confirmatio : 52-54, 64, 271 (vs infirmare), 277-278 (ou asseveratio, comme progymnasma) ; 286-349 (passim)

Confutatio (cf. Refutatio) : 50, 52 (ou reprehensio), 278, 288, 293

congeries : 157 (a definitionibus conglobatis ou frequentatio), 165 (causarum, eventus), 166 (effectorum), 208 (sententiarum), 210, 230 (sententiarum), 316, 325, annexe V (I, 4)

conglobatis : voir definitio, effecta, exemplum, similibus

conjectura (–, ou ab antecedentibus et consequentibus) : 273

conjecturalis disgressio : 274

Conjugata : 12-13, 30

consequens enthymematis : 317 ; cf. antecedens

Consequentia : 16-17, 40, 49, 56, 64, 94, 160, 166, 228, 273 (ou a conjectura), 283, 311, 313, 316, annexe V (II, 5)

Consolatoria (Oratio) : 267, 283, 351-353, 356-357, 359

Consultatio (ou Thesis) : 270

contentio : 60, 70 (synonyme dantithesis), 166 (synonyme de Repugnantia : contentio rerum pugnantium)

Contraria (ou Opposita ; 5 : Adversa, Privantia, Relata, Negantia, Repugnantia) : 14, 37-38, 162 (frequentatiocontrariorum)

contrario (a –) : 49, 87, 204 ; 4e partie de la chrie : 198, 217-218, 231, 241 ; 273-274, 289

Controversia (Causa, Hypothesis) : 3, 60

convenienti (a –) : 277

Conversio : 97

Correctio : 108, 229

decente (a –) : 277, 313 (a decoro)

Declamatio : 72, 74

Dedicatoria (Oratio) : 268, 282

Definitio : 11-12, 22-25, 47, 64, 82-83, 141 ; 157 et 201 (aconglobatis, ou congeries, frequentatio) ; 228

dehortare : 254

delectare, docere, movere : 177, 231, 272

Deliberativum (genus) : 5, 65, 280, 282-283, 305, 309-327 (discours de Cicéron en relevant), 351

Demonstrativum (genus –, ou Exornativum, Epidicticum, laudativum) : 5, 65, 280, 283, 285, 286-309 (discours de Cicéron en relevant), 296, 351

deplorare : 258, 261, 281, 331, 334

Deprecatio :70, 72, 108, 147, 155, 291, 342 ; voir implorare

descriptio, describere : 9, 22-23, 29, 39, 41, 49 (– ab adjunctis), 60, 62, 104, 162, 194, 205, 242, 258, 268 (ou Hypotyposis), 270, 280, 295, 330, annexe V (II, 5)

Destructio (ou Refutatio) : 276-278 (comme progymnasma)

Dialogismus (ou Sermocinatio) : 128, 336, 348, annexe V (I, 5)

dicendi (a causa –, lieu de lexorde) : voir causa dicendi

dicendi formae (espèces de discours) : 267-268, 350

Differentia (comme Forma/Species) : 11-12, 22

difficili (a –) : 271, 276

digreditur : 320, 325, 348

Dilemma : 58, 288, 293, 312, 314, 322, 335-336, 339, 356

666

disgressio conjecturalis : 274

Disjunctio (ou dissolutio) : 100

Dispositio : 6, 50-76

disputatio (ou quaestio) : 3

Dissimilitudo : 14, 35-36, 48, 93, 155, 163, 166, 287, 314

Dissuasio : 5, 271, 306, 313

Distributio (ou Partitio, figure de pensée) : 109, 141 (associée à lEnumeratio partium), 153, 312

distributio (synonyme de Divisio du discours) : 289, 334

Divisio Orationis : 59, 61-64

docere : 177-178, 267-268, 291, 318, 323, 327, annexe V (I, 4)

docere, delectare, movere : 177, 231, 272

docilitas (attentio, benevolentia, –) : 44, 51

Dubitatio :72, 110-111, 153, 174, 321, 347

Effecta (locus ab –) : 17, 41-42, 63, 87, 94, 158-160, 165 (– conglobat), 207, 228, 318

efficiens (causa) : 17, 41

Elocutio : 76-136

Eloquentiae Partes : 6 (liste), 7

Encomium (1re partie de la chrie) : 197, 199-218, 227

Enthymema : 55-57, 67, 316, annexe V (I, 1) ; – antecedens : 312-313, 317, 321 ; – consequens : 317

enumerare : 140 (– adjuncta) ; 244 et 278-279 (– bona) ; 287, 312, 314, 316, 321, 324, 332, 339, 343, 348 (ou enumeratio), 349

Enumeratio partium (locus ab –) : 12, 26-30, 47, 56, 64, 84, 139, 158, 165, 228, 244, 251, 253 ; 2e partie de la Peroratio (ou Anacephaleosis) : 58-59, 336 ; cf. distributio partium (figure de pensée)

Epicherema : 57

Epidicticum (genus –, voir Demonstrativum) : 5, 65

Epidicticum (genus, ou Demonstrativum, Exornativum) : ; 286-309 (discours de Cicéron en relevant)

Epilogus : comme 8e partie de la chrie, 199, 220-221, 238, 247, 253 ; autres : 273, 281, 283-284, 350, 355 ; ou Conclusio, voir ce mot

Epinicion : 281

Epiplexis : annexe V (I, 5)

Epistolae : 350-359

Epithalamium : 281

Ethopoeia : 72 (figure de pensée, mores pingit), 113 (figure de pensée, vs lHypotyposis), 258-269 (comme progymnasma), 325 (figure de pensée)

Etymologia (ou Notatio) : 12-13

Eucharistica oratio (ou gratiarum actio) : 281

eventuro (ab –) : 275

excessus : 95 (ou Hyperbole, superlatio)

Exclamatio : 72, 111, 146, 148, 175, 210, 230, 288, 305, 325, 338

exclusione misericordiae (ab –) : 275

execratio : 114, 138

exemplum (2 : Parabola, Apologus) : 33, 34 (– conglobatis), 50, 57, 163 ; 6e partie de la chrie : 198, 219-225, 241, 246 ; 291, 318-319, 325, 333, 349, annexe V (I, 1 et 3)

Exercitatio : 6-7

Exordium : 50-52, 80, 124, 227, 273, 350 ; comme 1re partie de la chrie : 199-212 ; son munus : 316, 329, 337 ; 286-349 (passim, dont exordium abruptum : 323, 350)

exornatio : 41, 60, 68 (ou probatio), 106 (synonyme de figura), 124, 145

Exornativum (genus, ou Demonstrativum, Epidicticum) : ; 286-309 (discours de Cicéron en relevant)

explicatio : 228 (ou Paraphrasis)

Expolitio : 112, 155, 230, 293

expositio : 60 (– nuda), 194, 197, 212, 229 (ou Paraphrasis), 274

Expostulatio : 284

Exprobratio : 284

extrinsecus : 10, 64 (extra rem : Loci extrinseci ou auctoritas)

667

Fabula : 168 ; 175 ; 175-194

facili (a –) : 65, 271, 275, 277, 311, 353, annexe V (I, début et 3)

Fama : 20, 44, 64

fictio vocis (ou Onomatopoeia) : 94

fides : 10

Figurae : 21, 36 (ou lumina), 67, 71, 91 (ou Schemata), 91-136, 106 (ou exornatio), 174 (– nobiliores)

Figurae amplificationis : 144-156

Figurae sententiarum : 92, 102-136, 157

Figurae verborum : 92, 92-102, 156 ; – per additionem (Repetitio, Conversio, Complexio, Conduplicatio, Traductio, Gradatio, sive Climax, Synonymia, Polysyntheton) : 96-99 ; per detractionem (Synecdoche, Adjunctio, Disjunctio) : 99-101 ; – per similitudinem (Paronomasia, Similiter cadens, Similiter desinens, Isocolon) : 101-102

finalis (causa) : 17

finita (quaestio ou propositio,ou Causa, Controversia, Hypothesis) : 3, 4, 270-271

firmamentum : 52-53, 63

Forma (ou Species, locus a –) : 13, 31-32, 203

formae dicendi (espèces de discours) : 267-268, 350

formalis (causa) : 17-18, 41

frequentatio : 157 (ou congeries), 162 (– contrariorum), 163 (– exemplorum)

Funebris (Oratio) : 285

Genethliaca (Oratio) : 280

genus : voir deliberativum, demonstrativum, judiciale

Genus (locus a genere) : 13, 22, 30-31, 48, 62, 64, 203

gestus : 75

Gradatio : 99 (ou Climax, figure de mots) ; 112 (ou augmentum, figure de pensée), 153-154

gratiarum actio (ou Eucharistica oratio) : 281

gratulatoria (Oratio) : 281, 351, 357 ; gratulatio, 266

historica narratio : 60 ; historia, 168

honesto (ab –) : 65, 271, 273, 275, 291 (ab honore), 353 (honestus), 355

hortare, hortatio : 58, 156, 254, 267, 282 (ou Paraenesis), 283, 300, 311, 317, 323-324, 326, 331, 347, 352, 357 (hortatoria), 359

Hyperbaton (ou transgressio) : 95, 200

Hyperbole : 95 (ou superlatio, excessus), 200 (ou Auxesis)

Hypothesis (Causa, Controversia, quaestio finita) : 3, 4, 71 (ou causa), 270-271, 319

Hypotyposis : 113 (vs lEthopoeia figure de pensée), 149, 166, 174, 268 (ou descriptio)

Idolopoeia (ou simulachri effictio) : 268

Imitatio : 6-7, 8-9, 21, 27, 66 (aemulatio sive imitandi studium, lun des affectus)

implorare : 105, 108 (avec Deprecatio), 113, 174, 329, 334

impossibili (ab –) : 271, 315

Imprecatio : 114, 147, 266, 313

incisum (ou commata, partie de la Periodus) : 29, 36, 77-79 (78), 80, 86, 165, 225

incredibili (ab –) : 276

incrementum : 166

increpatio : 72, 153, 171

indecoro (ab –) : 276

Inductio : 22, 29, 34 (ou coacervatio), 56-57, 225, 303, 340, 348 (ou enumeratio)

infinita (quaestio ou propositio, Thesis) : 3, 4, 270-271

injusto (ab –) : 271

insectatio : 15, 28, 31, 58, 108, 145, 150, 168, 182, 231, 266, 268 (avec vituperatio), 283 (avec invectiva), 284 (avec objurgatio), 294, 296, 307, 310, 317, 324, 330, 335, 338, 340

Interpretatio : 114

interpuncta : 73

Interrogatio : 71, 114, 145, 154, 209, 316

intrinsecus : 10, 64 (in ipsa re)

668

inutili (ab –) : 271, 276, 283, 356

Invectiva, invehitur : 9, 34, 273, 283, 294, 304, 311, 318

Inventio : 1-50 (6), 81

Ironia : 24, 93, 116-118, 154, 314, 318, 349

Isitirion : 284

Isocolon (ou compar) : 101-102, 213

judicatio : 52-53

Judiciale (genus –) : ; 280, 289, 351 ; 328-349 (discours de Cicéron en relevant)

Jusjurandum : 21, 45, 64

justo (ab –) : 65, 273, 275

lamentatio (ou Lessus, Naenia, Threnus) : 281

laudativum (genus –) : voir Demonstrativum

laus, laudare : 5, 31, 34, 65 (lieux de léloge), 112, 117 (ironica) ; 142-143 ; 159, 165, 199-200 ; comme 1re partie de la chrie : 201-212 ; 267, 270, 272 ; comme progymnasma : 278-280 ; 281, 283-285, 291-292, 301, 304, 320, 326, 328, 347, 358 ; cf. Encomium, panegyrici, praeconium

leges (incluses dans les Tabulae) : 44, 64

legitimo (a –) : 65, 271, 273, 275

Lessus (ou lamentatio, Naenia, Threnus) : 281

Licentia : 121

loci Circumstantia :39, 64 (adjuncta), 286, 328, 350

Loci extrinseci (ou auctoritas ; 6 : Praejudicia, Fama, Tabulae, Jusjurandum, Tormenta ou Quaestiones, Testes) 10 (définition), 11 (liste), 20-21, 43-47

Loci intrinseci (16 : Definitio ; Enumeratio partium ; Notatio, et Conjugata ; Genus, et Forma ; Similitudo, et Dissimilitudo ; Contraria ; Adjuncta ; Antecedentia ; Consequentia ; Repugnantia ; Causae, et Effecta ; Comparatio) : 10 (définition) ; 11 (liste), 11-20 ; 21-43, 47-49

Loci Oratorii : 9-10, 47-50, 167

Locorum Oratoriorum usus : 47-50

Locus Communis : 31 ; comme progymnasma : 272-275 ; 338

lumina : 36 (comme Figurae)

major propositio (majeure, ou Propositio) : 68, 80, 273, 319

Majorum (Comparatio – ou a Majori ou a majori ad minus) :19

manifesto (a –) : 277

materialis (causa) : 18, 41

membra (ou cola, partie de la Periodus) : 77, 79-81

Memoria : 6, 60

Metalepsis : 95

Metaphora (ou translatio) : 93 ; voir Allegoria

Metonymia (ou transnominatio) : 94

minae : 72, 283

minor propositio : 68 (ou Assumptio, mineure), 273, 290, 291, 316, 319

Minorum (Comparatio – ou a Minori ou a minori ad majus) :19, 163, 290, 313, 322, 324

misericordia : 112 (commiseratio), 273 (exclusa –), 275 (ab exclusione –), 333, 336 (affectus –) ; 340 et 347 (commiseratio)

mista Chria (ou mixta) : 196 ; 233-236, 243-250

Monitoria (Oratio) : 35 (monere), 255 (commonere), 267, 282-284 (commonitio), 351

movere : 58-59, 66 (voluntas permovenda par lAmplificatio), 68-69 (affectus), 156, 170 (motus animi : laetitia [266, 284, 357], metus [298], iracundia [323, 329], etc.), 177-178, 231, 272 (– voluntatem)

movere, docere, delectare : 177, 231, 272

Naenia (ou lamentatio, Lessus, Threnus) : 281

Narratio : 60 (historica –), 168-194 (175-180, fabulosa Narratio), 282, 303, 329 (ou refutatio), 332, 337, 351 (ou nuntiatoria epistola) ; ses quatre qualités, 168-170 : 669Brevitas, Perspicuitas, Probabilitas (179), Suavitas

Natura : 6

necessario (a –) : 65, 271, 273, 313, 355-356

Negantia (lun des Contraria) : 15

Notatio (nominis, ou Etymologia) : 12, 25-26, 47, 141, 202

numerus : 76-77, 81-82

nuntiatoria (ou narratoria epistola) : 351

objici : 271, 290, 311, 316, 327, 332, 338, 344, 355, annexe V (I, 2) ; avec solvere ou diluere (réponse aux objections)

Objurgatio : 72, 127, 145 (interrogatio –), 269, 283-284, 348, 351 ; cf. jurgium à 180

obscuro (ab –) : 276

obtestari : 44, 105, 109, 156, 336, 344

Occupatio : 123, 125, 290 (ou prolepsis), 314

odium (lun des affectus) : 67, 298, 315, 324, 329, 332, 336, 340, annexe V (I, 4-5)

Onomatopoeia (ou fictio vocis) : 94

opinio : 10, 69

Opposita (ou Contraria) : 14

Oratiuncularum formae : 280-285

panegyrici : 285

Paraenesis (ou cohortatio) : 282

Paranymphaea (Oratio) : 281

Paraphrasis (2e partie de la chrie) : 197, 212-216, 228 (ou explicatio), 229 (ou expositio)

Parium (Comparatio – ou a paribus ou a Pari) :19

Paronomasia (ou annominatio) : 101

Partes : voir distributio partium, Enumeratio partium

Partes Eloquentiae : 6 (liste), 7

partes Orationis (4 : Exordium, Narratio, Confirmatio, Peroratio, ou 5, avec Confutatio) : 59-70

Partitio :60-62 (62, partes totius), 109 (ou Distributio, figure de pensée), 286, 315-316 (316, – orationis ou Divisio)

partium enumeratio : voir Enumeratio partium

Periodus (composée de membra et incisa, en grec cola et commata) : 77, 77-90, 96-97, 145, 213, 227, 240, 289, 350

Periphrasis (ou circumlocutio) : 95

Peroratio (2 parties : Amplificatio, Enumeratio) : 58-59 ; 286-349 (passim)

persona (a –) : 282, 286, 311, 328-329, 356

Personae fictio (ou Prosopopoeia) : 126

Perspicuitas (qualité de la Narratio) : 168-169

petitoria (oratio) : 268

phrases : 84

Polyptôton (ou Traductio) : 98

Polysyntheton : 99

Possibili (a –) : 65, 273

praeconium : 157

Praejudicia : 20, 43-44, 64, 69, 329

Praeteritio : 122, 148, 288

praetermissio : 70

Privantia (lun des Contraria) : 15

probabili (a –) : 277

Probabilitas (qualité de la Narratio) : 168-169, 179

probationes : 64, 66, 68 (ou exornatio), 312

Progymnasmata : 167-285

prolepsis (ou Occupatio) : 290

pronominatio : comme Antonomasia

Pronuntiatio (ou ars vocis et gestus) : 6, 72-76

Propempticon : 266

Propositio (majeure) : 54-55, 339

Propositio Orationis : 59-61, 289, 307, 312-313, 323, 334, 353, 355, annexe V

Propositum (Thesis) : 3, 270

Prosopopoeia : 126, 151, 269 (ou Personae fictio), 305, 324

Protasis : 85-86

quaestio : 52, 269 ; quaestio finita, infinita : 3, 4, 270-271

Quaestiones : voir Tormenta

ratio (dans le status) : 53, 63

Ratiocinatio : 54-55, 57-58, 67, 80, 290, 316 (ou syllogismus oratorius), 319, 338-339, 349

670

Refutatio (ou Confutatio, ou Destructio) : 69-70 ; comme progymnasma : 276-278 ; 295, 329 (ou narratio), 349-350

Relata (lun des Contraria) : 15

Repetitio :29, 92, 96, 165, 211, 213, 225, 313, 316, annexe V (I, 3 et 4)

reprehensio (ou confutatio) : 52

Repugnantia : 15, 38, 166 (ou contentio rerum pugnantium), 276, 314, 330, 349, 356

Reticentia (ou Aposiopesis) : 127

Schemata : 91 (ou Figurae)

Sententia : 81, 89-90, 199, 208 ; comme progymnasma : 254-258 ; comme partie du lieu commun : 273-274 ; 312

Sententiarum Figurae : 102-136

Sermocinatio (ou Dialogismus) : 72 (sermones pingit), 128

significatio (au sens demphasis) : 353-356

Simile : 22 (– conglobatis), 34, 48 ; comme 5e partie de la chrie : 198, 218-219, 239, 242 ; 206

Similiter cadens et desinens : 101

Similitudo : 14, 22, 32-34, 42 (vs Comparatio), 64, 86, 163 (vs Comparatio), 325

simulachri effictio (ou Idolopoeia) : 268

Sorites :57

Species (ou Forma) : 13-14, 30-31, 48, 62, 64

status Orationis : 52-53

Structura Orationis : 67-69

Suasio : 5, 282-283, 318, 323, 353, 357 (suasoria)

Suavitas (qualité de la Narratio) : 168, 170

Subjectio : 22, 130, 150, 213, 313, 347-348, annexe V (I, 1)

Substantiva (ad laudem ou vituperationis) : 142-143

superlatio : 95 (ou Hyperbole, excessus)

Sustentatio : 132, 212, 229, 305 ; cf. suspensio à 174

syllogismus : 63, 67, 290, 299, 316 (ou ratiocinatio)

Synecdoche :93, 94, 99

Synonymia, synonyma :83, 99, 155

Synopsis : 59 (ou Enumeratio, 2e partie de la Peroratio) ; comme Partitio orationis : 286, 289, 294, 309, 328

Tabulae : 20-21, 44, 64

temporis Circumstantia : 62, 311, 313, 350

Testes : 21, 45-47, 257 (testis, partie de la Sententia)

Testimonium : 46, 49, 65 ; comme 7e partie de la chrie : 198, 219-220, 226 ; 290-291, 299, 348

Thesis (ou positio, Propositum, Consultatio, infinita quaestio) : 3, 4, 30-31, 71 ; 269-272 (comme progymnasma)

Threnus (ou lamentatio, Lessus, Naenia) : 281

Tormenta (ou Quaestiones) : 21, 45

Traductio (ou Polyptôton) : 98

transgressio (ou Hyperbaton) : 95

Transitio : 64 ; 134-136 (comme figura sententiarum) ; entre les parties de la chrie : 216-220 ; 336, 339

translatio (ou Metaphora) : 93, 102

transnominatio (ou Metonymia) : 94

Tropus (Metaphora, Synecdoche, Metonymia, Antonomasia, Onomatopoeia, Catachresis, Metalepsis, Allegoria, Periphrasis, Hyperbaton, Hyperbole) : 92-93, 92-95

turpi (a –) : 271, 283, 315

utili (ab –) : 65, 271, 273, 275, 277, 291, 313, 323, 325, 332, 339, 355, annexe V (II, 5)

verbalis Chria : 195 ; 222-227, 236-243

Vituperatio : 63, 112, 143-144, 268, 270, 272, 294 ; comme progymnasma : 280

voluntas : 66 (permovenda par lAmplificatio), 272 (movere –)

vox : 73-74 ; vocis fictio (ou Onomatopoeia) : 94