Aller au contenu

Classiques Garnier

Bibliographie générale

  • Type de publication : Chapitre d’ouvrage
  • Ouvrage : Essais sur Jean Second
  • Pages : 347 à 355
  • Collection : Études et essais sur la Renaissance, n° 94
  • Thème CLIL : 4027 -- SCIENCES HUMAINES ET SOCIALES, LETTRES -- Lettres et Sciences du langage -- Lettres -- Etudes littéraires générales et thématiques
  • EAN : 9782812444517
  • ISBN : 978-2-8124-4451-7
  • ISSN : 2114-1096
  • DOI : 10.15122/isbn.978-2-8124-4451-7.p.0347
  • Éditeur : Classiques Garnier
  • Mise en ligne : 19/12/2011
  • Langue : Français
347

BIBLIOGRAPHIE GÉNÉRALE

PRINCIPALES ÉDITIONS des ŒUVRES
de JEAN SECOND

Luciani Samosatensis Libellus de non credendo Calumniæ, ut elegantiss. ita utiliss. Interprete Rumuoldo Stenemola Machiliniensi. Dialogi aliquot Lucianici carmine Latino redditi, per Nicolaum Grudium, Hadrianum Marium, & Ioannem Secundum Hagiensem, quos versa pagella indicat, Anvers, Marten de Keyser, 1530. Sylv. 6 et 7 ; Epigr. fo I 4 vo : In calumniam Luciani… et In dialogos aliquot Luciani….

Ioan(nis) Dantisci Regis Poloniæ oratoris, ad Clem. VII Pont. Max. & Carolum V Imp. Aug. de nostrorum temporum calamitatibus Sylva, Bononiæ ædita. IX Decemb. M. D. XXIX. Ioannis Secundi Hagiensis de Pace dudum Cameraci confecta, ac Caroli. V. Imp. coronatione, Carmina. Ang. Andreæ Resendii Lusitani, Encomium urbis & academiæ Lovaniensis, Anvers, Ioannes Grapheus, 1530, in-8o (édition attestée par Pierre Bosscha dans sa propre édition des Opera omnia […] de J. Second en 1821). Eleg. III, 8 ; Od. I.

Epitaphia, Epigrammata et Elegiæ aliquot illustrium virorum in funere Mercurini Cardinalis, Marchionis Gattinariæ, Cæsaris Caroli Quinti Augusti Supremi Cancellarii, Dignum laude virum Musa vetat mori. Anvers, Ioannes Grapheus, 1531. (Anvers, Ioannes Grapheus, 1532). Eleg. III, 4 ; Fun. 2 et 3.

[Nicolaas Hogenberg, Gravures sur Marguerite d’Autriche, Malines, 1531], avec les textes des Funera 4 et 5 de J. Second, fo G 2 ro-vo.

[Nicolaas Hogenberg, A propos du triomphe de Charles Quint et du pape Clément VII à Bologne en 1530, Malines 1532 ?], avec les textes des épigrammes fo I 5 vo de J. Second : In Cæsarem triumphum Bononiæ post coronationem celebratum, ab Nicolao Hogenbergo… et In idem opus.

Carmen sepulchrale, in funus Illustrissimæ Principis, Domin Margaretæ, Archiducis Austri, Ducis Comitisque Borgundiæ, Viduæ Sabaudiæ, & c. Nicolao Grudio Belga, Iureconsulto, Caroli Quinti Imp. Aug. Secretario autore, Leuven, Servæs van Sassen (Servatius Zassenus), mai 1532. Fun. 4 et 5.

Somnium Scipionis ex Sexto De Rep. Ciceronis una cum Scholiis Petri Ioannis Olivarii, Poitiers, Jean & Enguilbert de Marnef, 1535. (Paris, Ioannes Lodoicus Tiletanus, 1536 et Buzel, Robert Winter, 1538). Cf. Epigr. fo K 2 ro : In commentarios cujusdam somnium Scipionis.

Incomparabilis doctrine, trium item linguarum peritissimi viri D. Erasmi Rotherodami, in sanctissimorum martyrum Rofensis Episcopi, ac Thomæ Mori, jam pridem in Anglia pro Christiana veritate constanter defensa, innocenter passorum, Heroicum Carmen tam elegans quam lectu dignissimum. Adjunctis Scoliis…, Haguenau, Valentin Kobian, sept. 1536.

348

Des. Eras. Roterodami viri incomparabilis vita, & epitaphia quædam, Anvers, Ioannes Steelsius, 1536 (Anvers, Guilielmus Vorstermannus, 1536).

Expositio fidelis de morte D. Thomæ Mori, & quorundam aliorum insignium virorum in Anglia, Anvers, Ioannes Steelsius, 1536.

Nænia in mortem clariss (imi) viri Thomæ Mori, autore Ioanne Secundo, Nicolai F. Hagiensi falso antehac D. Erasmo Rot. adscripta et depravatissime edita, Louanii, in ædibus S. Zasseni (Servæs van Sassen), 1536, in-4o, sign. A-B.

Familiarum Colloquiorum Des. Erasmi Roterodami æditio novissima, per eundem exquisitiore quam antehac unquam cura recognita, Fribourg, Ioannes Faber, 1537.

Ioannis Secundi Hagiensis Basia. Et alia quædam, Lugduni, apud Seb. Gryphium, 1539, in-4o, 61 pages (édition précédée d’une courte préface explicative de l’ami éditeur de J. Second, Michel Nérius, datée de mai 1538).

Ioannis Secundi Hagiensis Opera, nunc primum in lucem edita. Quorum catalogum proxima facies enumerabat. Cum Gracia et Privilegio Cæsario. Trajecti Batavorum Hermannus Borculous excudebat, Utrecht, Anno M D X L I, in-8o, sign. A-X. Ediderunt Nicolaus Grudius et Hadrianus Marius.

Ioannis Secundi Hagiensis Poetæ elegantissimi Opera, nunc secundum in lucem edita, Quorum catalogum proxima facies enumerabat, Parisiis, apud Andream Wechelum, sub Pegaso, in vico Bellovaco, 1561, in-8o, 172 ff. (avec préface de Guilielmus Cripius aux frères de Jean Second) ; (Paris, Jacob Dupuis, 1561).

Ioannis Secundi Opera emendata et aucta, Quorum catalogum proxima facies enumerabat, Parisiis, apud Dionysium Duvallium, sub Pegaso, in vico Bellovaco, 1582, in-8o, 175 ff. ; le Basiorum liber unus se trouve f.o 92 ro à f.o 102 vo. (Paris, Jacob, Du-Puys, 1582). [edidit Ludovicus Martellus Rotomageus].

Poetæ tres elegantissimi, emendati et aucti, Michæl Marullus, Hieronymus Angerius, Ioannes Secundus, Parisiis, apud Dionysium Duvallium, 1582, in-32o.

Opera emendata et aucta Michæl Tarch(aniota) Marullus, Hieron (ymus) Angerianus, Ioann(is) Secundi poeata elegantissimi, nunc primum in Germania escusi, Spiræ Nemetum, apud B. Albinum, 1595, in-12o, 517 ff.

Poemata et Effigies Trium Fratrum Belgarum, Leiden…, apud L. Elzevirium, 1612, in-8o, portraits gravés par Jean Muller (ne contient qu’une pièce de J. Second, la Description du Palais de la Richesse.) [edidit Bonaventura Volcanius] ; cf. auusi Leiden, Joh. Patius, 1609.

Delitiæ C. Poetarum Belgicorum, hujus superiorisque ævi illustrium. Quarta Pars. Collectore Ramutio Ghero (= Iano Grutero), Francfort, 1614, p. 146-352.

Ioannis Secundi Hagiensis Batavi Itineraria tria, Belgicum, Gallicum et Hispanicum, edente nunc primum Daniele Heinsio, Leydæ, ex officina I. Marci, 1618, in-8o, 71 p.

Ioannis Secundi Hagiensis, Poetæ elegantissimi, Opera quæ reperiri potuerunt omnia, curante atque edente Petro Scriverio, Lugduni Batavorum, typis I. Marci, 1619, in-8o, pièces lim., 301 p. (sans les Itineraria).

Ioannis Secundi Opera, accuratè recognita, L(Lugduni) B(atavorum), Wilhelmus Christiani voor Franciscus Hegerus, 1631, in-32o, (2e édition complète de P. Scriverius avec les Itineraria cette fois ; rééd. à Paris, en 1651 puis en 1678 ; rééd. à Leiden, Franciscus Moyært, 1651).

Joannis Secundi Juvenilia (Basia Elegiæ, Epigrammata, Odæ, Epithalamium), Pancharis Ioann(is) Bonefonii, Ludgduni Batavorum, 1757, in-12, IV-156 p.

Bezæ, Mureti, Secundi et Bonefi Poemata, L(ugduni) B(atavorum), 1757, in-8o.

Les Baisers de Jean Second, traduction française (en prose) accompagnée du texte latin, par M.M…C… (Moutonnet de Clairfons), Cythère, Paris, Pillot, 1771, in-8o, 180 p.

Amœnitates poeticæ sive Theodore Bezæ, Marci-Antonii Mureti et Ioannis Secundi Iuvenilia, Lugduni Batavorum veneunt Parisiis, apud I. Barbou, 1779, in-12o.

349

Simon Edouard-Thomas, Choix de poésies traduites du grec, du latin et de l’italien, contenant la Pancharis de Bonnefons, les Baisers de Jean Second, ceux de Jean Vanderdœs (Douza), des morceaux de l’Anthologie…, 1786, 2 vol., in-18o.

Élégies de Tibulle, suivies des Baisers de Jean Second, traduction nouvelle offerte par Mirabeau l’aîné à Sophie Ruffey, Tours, an III (1794), 2 vol. in-12o ; 2e édition an III-an IV, 3 vol. in-8o ; 3e édition à Paris, rue Saint-André-des-Arts, no 46, an VI, 2 vol. in-8o.

Nouvelle traduction en vers des dix-neuf baisers de Jean Second, par un amant de vingt-deux ans, Paris, Cordier et Legras, an IX (1803), in-12o, 36 p.

Les Baisers de Jean Second, traduction en vers français, accompagnée du texte latin, par P.-J. Heu, Paris, Sabat, 1806, in-8o, II-96 p.

Tissot Pierre-François, Les Baisers, suivis d’un choix d’Élégies, texte latin et traduction en vers, 1806. Réédit. in Poésies érotiques, Paris, 1826, 2 vol. in-18o, t. II.

Loraux Michel, Jean Second, traduction libre en vers des Odes, des Baisers, du Ier livre des Élégies et des trois Élégies solennelles, avec le texte latin, Michaud frères, libraires, rue des Bons-Enfants, no 34, 1812, in-8o, XIV-368 p., portrait, notes.

Ioannis Nicolaii Secundi Hagani Opera Omnia emendatius et cum notis adhuc ineditis Petri Burmanni Secundi denuo edita cura Petri Bosscha, Leiden, 1821, 2 vol. in-8o, 377 p. et 283 p.

Baisers de Jean Second, avec le texte latin, traduits en vers français par Mme Céleste Vien, Paris, Delaunay, 1832, in-8o, XIII-131 p.

Jean Second, Les Baisers, traduction nouvelle par Victor Develay (en prose), Paris, Académie des Bibliophiles, 1866, in-32o, 64 p. ; 2e édition 1872, in-12o, 52 p. avec portrait.

Jean Second, Julie, traduction nouvelle par Victor Develay, Paris, Académie des Bibliophiles, 1869, in-32o, 104 p., planche.

Jean Second, Les Amours, traduction nouvelle par Victor Develay, Paris, Académie des Bibliophiles, 1869, in-32o, 87 p., planche.

Jean Second, Élégies, traduction nouvelle par Victor Develay, Paris, Librairie des Bibliophiles, 1872, in-12o, 117 p., fig. et frontispice.

Jean Second, Le Palais de la richesse, traduit du latin par Victor Develay, Paris, Librairie des Bibliophiles, Paris, 1872, in-32o, 32 p.

Jean Second, Odes, traduction nouvelle par Victor Develay, Paris, Librairie des Bibliophiles, 1872, in-32o, 64 p.

Jean Second, Opera, éd. Georges Ellinger, in Lateinische Literatùrdenkmäler des XV ùnd XVI Jahrhùnderts heraùsgegeben von Max Herrmann, Berlin, Weidmann, 1899, no 14, in-8o.

Het Bœk der kusjes van Janus Secundus, in het Nederlandsch vertolkt door J. H. Scheltema, Leiden, 1902.

Jean Second, Les Baisers, (traduction nouvelle en vers) de Georges Prévot, avec une préface de Jean de Gourmont, Saint-Raphaël, édition des « Tablettes », 1920, in-16o, 39 p.

Jean Second, Le Livre des Baisers, texte latin de Jean Second accompagné de la traduction française (en prose) de Thierry Sandre, précédé d’un poème de Pierre Louÿs ; suivi de quelques imitations de Ronsard, J.-A. Baïf, Rémy Belleau, le tout dédié à l’unique Psyché, Amiens, E. Malfère, 1922, in-16o, 159 p., portrait (bibliothèque du Hérisson) ; 2e édition, Paris, Renaudot et Cie, 1989, in-8o, 148 p.

Ioannis Secundi Hagiensis Poetæ Elegantissimi Basiorum Liber (ediderunt N. J. Beversen et A. A. M. Stols) - Het Bœck der Kuskens van Joannes Secundus (In de vertaling van Jan van Hout en Janus Dousa, uitgegeven door A.A.M. Stols), Maastricht, 1928-1930, Trajectum ad Mosam, 29 en 23.

The Love Poems of Joannes Secundus. A Revised Latin Text and an English verse translation, together with an Introductory Essay on the Latin Poetry of the Renaissance, by F. A. Wright, Londres, 1930.

350

Jean Second : Les Baisers et l’Épithalame, suivis des Odes et des Élégies, traduction nouvelle (en prose) avec une introduction et des notes de Maurice Rat, Paris, Classiques Garnier, 1938, in-12o, XXII-281 p.

Johannes Secundus, Küsse : [Ubersetzt und herausgegeben von Felix M. Wiesner. Mit 35 illustrationen von Gerhard Gollwwitzer], Zurich, 1958.

Ioannes Secundus, Opera. Nunc primum in lucem edita : Facsimile de l’édition d’Utrecht de 1541, Nieuwkoop, 1969, Monumenta Humanistica Belgica, 4.

Jean Second et ses poèmes sur l’exécution de Thomas More : publ., trad. et présent. par André Blanchard, Angers, Imprim. Mollé, 1972, in-8o, 32 p., Moreana, Bulletin Thomas More, vol. 9, no 36, 1972.

Juan Segundo, Besos y otros poemas : Introduccion, cronologia, bibliografia, notas y traduccion de Olga Gete Carpio, Barcelona, 1979, Erasmo, textos bilingües.

Jean Second : Les Baisers, suivi de six poèmes, texte établi, présenté et traduit par Olivier Sers, Paris, Les Belles Lettres, 1996, in-8o, XXXIII-108 p.

Jean Second : The amatory Elegies of… : par P. Murgatroyd, avec trad. angl. en regard, Leiden-Boston-Köln, Brill, 2000, 214 p.

Jean Second : Le livre des baisers, nouv. trad. franç. d’Emmanuel Hiriart, Soisy-sur-Seine, Editinter, 2002, 120 p. ; en appendice quelques imitations de P. de Ronsard, R. Belleau, J.-A. Baïf, J. du Bellay.

Jean Second Les Baisers. Michel Marulle Épigrammes, O. Sers, Les Belles Lettres, Paris, 2006.

PRINCIPALES ANTHOLOGIES

Thomas, P., Blœmlezing uit latijnsche prozaschrijvers van de middeleeuwen en den nieuweren tjid met inleidingen en aanteekeningen. Voor Nederland bewerkt en met stukken van Nederlandsche Latinistenuitgebreid door Dr. E. Bessem, Utrecht, 1904, 2 tomes, ; I, p. 92-94 ; II, p. 104-106.

Brittain, F., The Penguin Book of Latin Verse, Harmondsworth-Baltimore, 1962.

Schnur, H. C., Lateinische Gedichte deutscher Humanisten, Lateinisch und deutsch, Stuttgart, 1967, Reclam Universal-Bibliothek, 8739-45, p. 378-393, p. 471-476.

Kate, R., Florilegium Latinum. Blœmlezing van poëzie en proza uit klassiek, christeljik, vulgair en middeleeuws Latijn (met aantekeningen), Groningen, 1968, p. 130-131.

Harrington, K. P., Medieval Latin, Chicago-Londres, 1975, p. 625-626 (première édition : 1925).

Laurens, P., avec la collaborarion de Balavoine C., Musæ reduces, anthologie de la poésie latine de la Renaissance, 2 vol., E. J. Brill, Leiden, 1975, t. II p. 121-145, Baisers I, II, III, IV, V, VI, VII, VIII, IX, X, XIII, XIV, XVI (plus Silve In vicissitudinem rerum instabilemque fortunam).

Nichols, F. J., An Anthology of Neo-Latin Poetry, Edited and translated by -, New Haven- London, 1979, p. 486-523, p. 701-704.

Perosa, A. et Sparrow, J., Renaissance Latin Verse, An Anthology compiled and edited by…, London, 1979, p. 478-490.

Mac Farlane, I. D., Renaissance Latin Poetry, Manchester-New York, 1980, (Literature in context), p. 50-57, p. 142-153, p. 230, p. 240.

Ysebært, J. et Hesse, E., Roma Æterna, Deel IV : Orbis Latinus, Maastricht, 1980, p. 119-120.

Guépin, J. P., De vervelende Laura, Amsterdam, 1986.

351

PRINCIPAUX OUVRAGES CRITIQUES UTILISÉS

(Nous nous contenterons des principaux articles et ouvrages en français, anglais, espagnol, italien et allemand, sauf travaux importants en hollandais).

Adams, J. N., The Latin Sexual Vocabulary, London, 1982.

Altmeyer, J., Les précurseurs de la Réforme aux Pays-Bas, tome II, Paris-Bruxelles, 1886, p. 97-103.

Antolin, F. N., Lygdamus Corpus Tibullianum III 1-6 Lygdami Elegiarum Liber, Leiden, 1996.

Balavoine, Cl., « A la suite des Basia de Ioannes Secundus : questions sur l’imitation », in Acta conventus Neo-Latini Turonensis, Troisième Congrès International d’Etudes Néo-Latines, Tours, Univ. F. Rabelais, 6-10 septembre 1976. Edités par J. C. Margolin, Paris, 1980 ; De Pétrarque à Descartes, 38, vol. II, p. 1077-1092.

Belloni, A., « Giambattista Marino e Goivani Everærts », in Fromenti di critica letteraria, Milan, 1903, p. 225-238.

Blanchard, A., « Jean Second », in Yggdrasill. Bulletin mensuel de la poésie en France et à l’étranger, 3, 1938, no 2, 25 mai 1938, p. 27-31.

Blanchard, A., Itinéraire de Jean Second (1511-1536), Saumur, 1940.

Blanchard, A., « Jean Second et quelques poètes français », in La Muse française, Revue de la poésie, 18, 1939, no 2, 15 février 1939, p. 77-84.

Blanchard, A., « Jean Second et ses poèmes sur l’exécution de Thomas More », in Moreana, no 36, décembre 1972, p. 1-32.

Blanchard, A., « Poèmes du xvie à la mémoire de Thomas More et de Jean Fisher », in Moreana, no 41, mars 1974, p. 93-99.

Blanchard, A. et Chomarat J., « Spicilegium moreanum », in Moreana, no 74, juin 1982, p. 77-92.

Brandi, K., The Emperor Charles V. The Growth and Destiny of a Man and of a World Empire, trans. C. V. Wedgwood, New Jersey, 1965.

Burman, P., Georgii Buchanani Opera Omnia, Leiden, 1725.

Chamard, H., Les origines de la poésie française de la Renaissance, Paris, 1932, p. 286-307.

Crane, D., Johannes Secundus, His life, Work, and Influence on English Literature, Leipzig-London, 1931.

Dauvois, N., Le sujet lyrique à la Renaissance, Paris, P.U.F., 2000, 128 p.

Dekker, A. M. M., « Secundiana (Janus Secundus, Joannes Schosserus, Hermannus Borculous, Joannes Scorellus) », in Herrmeneus, 42, (1970-1971), no 6, juillet-août 1971, p. 342-354.

Dekker, A. M. M., Janus Secundus (1511-1536) De tekstoverlevering van het tijdens zijn leven gepubliceerde Werk, Nieuwkoop, De Graaf Publishers, 1986 (with a Summary in English).

Ellinger, G., Geschichte der neulateinischen Lyrik in den Nederlanden vom Ausgang des fünfzehnten bis zum Beginn des siebzehnten Jahrhunderts, Berlin-Leipzig, 1933, reprint Berlin, 1969, p. 28-78.

Ellinger, G., « Gœthe und Joannes Secundus, in Gœthe-Jahrbuch », 13, 1892, p. 199-210.

Endres, Cl., Joannes Secundus. The Latin Love Elegy in the Renaissance, Hamden, Connecticut, 1981.

Endres, Cl., « The Poetics of Imitatio : Joannes Secundus and his Models in the Elegies », in Acta Conventus Neo-Latini Bononiensis. Proceedings of the Fourth International Congress of Neo-Latin Studies, Edited by R. J. Schœck, Binghamton, N.Y., 1985, Medieval and Renaissance Texts and Studies, 37, p. 459-463.

352

Endres, Cl. et Gold, B.K., « Joannes Secundus and his Roman Models : Shapes of Imitation in Renaissance Poetry », in Renaissance Quaterly, 35, 1982, p. 577-589.

Forster, L., The icy fire. Five Studies in European Petrarchism, Cambridge, 1969.

Frings, U., « Zwei neulateinische Textbeispiele », in E. Schäfer (éd.), Neulateinische Literartur im Lateinunterricht : Der Altsprachliche Unterricht, 27, 6, Seelze, 1984, p. 14-22.

Ford, Ph., Intellectual Life in Renaissance Lyon, Cambridge, 1993, p. 113-134 « The Basia of Joannes Secundus and Lyon Poetry ».

Fuss, J. D., Réflexions sur l’usage du latin moderne en poésie et sur le mérite des poètes latins modernes, suivies de poésies latines en partie traduites du français, Luik, 1829, p. 11, 83-91.

Gaisser, J. H., Catullus and his Renaissance Readers, Oxford, 1993.

Geurts, P.M.M., De Utrechtse kanunnik Philippus Morus, Nieuwkoop, 1977.

Godman, P., « Johannes Secundus and Renaissance Latin Poetry », Review of English Studies, n. s. 39, 1985, p. 258-272.

Grant, W. L., Neo-Latin Literature and the Pastoral, Chapel Hill, 1965, p. 34-36, 177-178.

Green, P., Ovid the Erotic Poems, Harmondsworth, 1983.

Guépin, J. P., De Kunst van Janus Secundus : « De Kussen » en andere Gedichten, Amsterdam, 1991.

Harrington, K., Catullus and his Influence, New-York, 1963, Our debt to Greece and Rome, 11, p. 107.

Hutton, J., « Michel Guy de Tours : Some Sources and Literary Methods », in Modern Language Notes, 58, 1943, p. 431-441 ; repris in « J. Hutton, Essays on Renaissance Poetry », edited by Rita Guerlac, Ithaca-Londres, 1980, p. 197-206.

Hutton, J., The Greek Anthology in France and in the Latin writers of the Netherlands to the year 1800, Ithaca-New-York, 1946 ; repris à New-York-Londres, 1967, p. 220-223.

Ijsewijn, J., Companion to Neo-Latin Studies, Amsterdam, 1977.

Jacoby, K., Die Küsse des Johannes Secundus ; Ein Bibliographischer Versuch, in Philobiblon, 8, 1935, p. 7-14.

Jacoby, K., The Kisses of Johannes Secundus. A biobibliographical essay, University of Kentucky Library, Janvier 1949.

Joos, G., « Eenige grieksch-latijnsche en italiaansch Renaissance imploeden op de Basia van Janus Secundus », in Revue belge de Philologie, 1941, p. 5-14.

Laumonier, P., Ronsard, poète lyrique, Paris, 1932, p. 44, 517-534.

Les Cahiers de l’Humanisme, Volume I, La poétique de Jean Second et son influence au xvie (Actes du colloque des 6 et 7 février 1998 à Paris), Les Belles Lettres, Klincksieck, Paris, 2000 ; notamment les articles de J. E. Girot, « Ronsard lecteur de Jean Second » ; M. M. Fontaine, « Jean Second lu par Rémy Belleau » ; P. Laurens, « Jean Second ou le désir d’Anacréon perdu » ; R. Guillot, « L’Odarum Liber ».

Lida de Malkiel, M. R., « Juan Segundo y la biografia de varios autores peninsulares del siglo XVI », in Miscelânea de estudos em honra de Prof. Hernâni Cidade, Lisbone, 1957, p. 134-167, 411-421.

Lopez de Toro, J., « El poeta Juan Segundo, secretario de Carlos V », in Carlos V (1500-1558). Homenaje de la Universidad de Granada. Miscelànea de estudios sobre Carlos V e su época en el IV centenario de su muerte, Granada, 1958, p. 233-255.

Lopez de Toro, J., « Las tres jornadas del holandès Juan Segundo », in Buletin de la Real Academia de la Historia, 160, 1967, no 2, avril-juin, p. 157-194.

Martyn, J.R. C., « Joannes Secundus : Orpheus and Eurydice », in Humanistica Lovaniensia, 35, 1986, p. 60-75.

Mélanges Jacques Bailbé, « Amour sacré, amour profane : poésie 1574-1610 : Hommage à Jacques Bailbé », publ. par le Centre V. L. Saulnier, Univ. de Paris-Sorbonne, Paris, Presses de l’École norm. sup., 1995, 150 p.

353

Morrison, M. G., « Catullus and the Poetry of the Renaissance », in Bibliothèque d’Humanisme et Renaissance, 25, 1963, p. 25-26.

Morrison, M. G., « Some Early Humanist Epithalamia », in Acta Conventus Neo-Latini Amstelodamensis, éd. P. Tuyman, G. C. Kuiper etc., Munich, 1979.

Nisbet, R. G. M. and Hubbard, M., A Commentary on Horace : Odes Book I, Oxford, 1970.

Nisbet, R. G. M. and Hubbard, M., A Commentary on Horace : Book II, Oxford, 1978.

Nolhac, P. de, Ronsard et l’humanisme, Paris, 1921, p. 14, 19, 21, 109, 190-191.

Nolhac, P. de, « Jean Second et Corneille de Lyon », in Mélanges de littérature, d’histoire et de philologie offerts à Paul Laumonier, 1935, p. 109-112.

Perela, N. J., The Kisss Sacred and Profane. An interpretative History of Kiss…, University of California Press. Berkeley and Los Angeles, 1969.

Prévot, G., « Les ‘‘Itinera’’ de Jean Second. Notice, traduction et notes », in Revue du Nord, 9, 1923, p. 161-192, 255-274.

Prévot, G., « Jean Second à Paris. Une lettre inédite de 1532 », in Revue belge de philologie et d’histoire, 9, 1930, p. 553-558.

Prévot, G., « Les Emprunts de Rémy Belleau à Jean Second dans ses “Baisers” », in R.H.L.F., 1921.

Price, D., Janus Secundus, Renaissance masters 2, Tempe, Arizona, MRTS, 1996.

Rat, M., « Un grand poète latin du xvie siècle, Jean Second », in Mercure de France, Série Moderne, 289, 1939, no 975 (1er février 1939), p. 575-589.

Rœrsch, A., « Les humanistes belges de la Renauissance », in La Revue Générale, 42, tome 84, Bruxelles, 1906, p. 39-62, spéc. 58-61.

Rœrsch, A., « Ad Joannem Secundum », in La Muse belge, Revue de philologie classique, 26, 1922, p. 55-56.

Rœrsch, A., « Les « Itinera » de Jean Second », in Revue belge de philologie et d’histoire, 3, 1924, p. 279-288.

Rœrsch, A., « Les carnets de route de Jean Second », in A. Rœrsch, « L’humanisme belge à l’époque de la Renaissance », Etudes et portraits. Deuxième série, Leuven, 1933, Humanistica Lovaniensia, 3, p. 55-66.

Rozelaar, M., « De Basia van Janus Secundus », in De Stem, 13, 1933, II, p. 1216-1228.

Saulnier, V. L., « Autour de Maurice Scève. Deux aspects internationaux de la Renaissance lyonnaise : I. Hilaire Bertholf et l’érasmisme lyonnais. II. Une filière franco-latino-italienne : les reproches du Satyre », in Annales de l’Université de Paris, 18, 1948, 2, p. 151-158.

Schoolfield, G., Janus Secundus, Boston, 1980, Twayne’s World Authors Series, 536.

Schroeter, A, Beiträge zur Geschichte der neulateinischen Poesie Deutschlands und Hollands, Berlin, 1909, p. 165 et suiv.

Sorsby, K. R., Representations of the Body in French Renaissance Poetry, New-York, P. Lang, cop. 1999, 135 p.

Spitzer, L., « The Problem of Latin Renaissance Poetry », Studies in the Renaissance 2, 1955, p. 118-138.

Sterck, J. F. M., « Joannes Scorel en Joannes Secundus », in Het Bœk, 10, 1921, p. 213-224.

Tieghem, P. Van, La littérature latine de la Renaissance, Etude d’histoire littéraire européenne, Genève, 1966, p. 69-78.

Tuynman, P., « The legacy of Janus Secundus : the Bodleian Ms of his collected poems », in Humanistica Lovaniensia, 1994, p. 262-287.

Tuynman, P., De handschriften en overige bronnen, p. 201-267 in J. P. Guépin, De kunst van Janus Secundus, Amsterdam, 1991,

Vocht, H. de, Acta Thomæ Mori. History of the reports of his trial and death with an inedited contemporary narrative, Leuven, 1947, Humanistica Lovaniensia, 7, p. 194-204 (Appendice I, The epitaph by Janus Secundus).

354

Vocht, H. de,, History of the Foundation and the Rise of the Collegium Trilingue Lovaniense (1517-1550). Part the second : The Development, Leuven, 1953, Humanistica Lovaniensia, 11, p. 430-453 (The Fratres Belgæ).

Vocht, H. de,, John Dantiscus and his Netherlandish Friends as revealed by their correspondance 1522-1546, published from the original documents with introductions and notes, Leuven, 1961, Humanistica Lovaniensia, 16, p. 122-123, 132-133, 214-217.

Weber, H., La création poétique au xvie en France de Maurice Scève à Agrippa d’Aubigné, Paris, 1955, tome I, p. 369-391.

Wedeck, H. E., « A Mediæval Catullus : Ioannes Secundus », in Philological Quaterly, XIX, IV, October, 1940, p. 400-404.

Wesseling, A., « A Panegyric on Italian Poetry, by the Dutch Poet Janus Secundus (1511-1536) », in Esperienze Letterarie, 7, 1982, p. 40-47.

Wilson, E. F., « Pastoral and Epithalamium in Latin Literature », Speculum 23, 1948, p. 35-57.

Wœstijne, P. Van de, Joannes Secundus en Vergilius, in Gœdenkbœk A. Vermeylen, Bruges-Den Haag, 1932, p. 463-468.

Wright, F.A., The Love Poems of Johannes Secundus, London, 1930.

Wright, F.A. et Sinclair, T. A., A History of Later Latin Poetry from the Middle of the Fourth to the End of the Seventeenth Century, Londres, 1931, rééd. 1969, p. 374-381.

ŒUVRES des xvie, xviie et xviiie siècleS

Aubigné, Théodore, Agrippa d’, Le Printemps, L’Hécatombe à Diane et les Stances, éd. H. Weber, P.U.F., 1960.

Baïf, Antoine de, Euvres en rimes de Ian Antoine de Baïf…, éd. Ch. Marty-Laveaux, Paris, 1881, Slatkine reprints, Genève, 1966, 5 vol. ; vol. 1, Les Amours de Ian Antoine de Baïf, Amours de Méline, L’Amour de Francine, Diverses Amours…

Belleau, Rémi, Œuvres poétiques de Remy Belleau, édition Marty-Laveaux, Slatkine reprints, Genève, 1974, tomes I et II ; Œuvres poétiques, tomes I à VI, dir. G. Demerson, Paris, Champion, 1995 et suiv.

Bèze, Théodore de, Theodori Bezæ Vezelii Juvenilia, Lugduni Batavorum, 1757, (1e édition en 1548).

Birague, Flaminio de, Les Premieres Œuvres Poetiques, Paris, 1585 (édition moderne en 3 tomes par R. Guillot-M. Clément, Droz, Genève, t. I en 1998, t. II en 2003, t. III en 2004).

Bonnefons, Jean (père), Pancharis Joan. Bonefonii Arvernii, Lugduni Batavorum, 1757.

Boton, Pierre, La Camille, Paris, Ruelle, 1573.

Bourbon, Nicolas, Nugæ -(Ejusdem Ferraria)-Parisiis, apud M. Vascosanum, 1533, in-8o.

Boyssières, Jean de, Les Premieres Œuvres Poetiques, Paris, 1578.

Brach, Pierre de, Les Amours d’Aymée, édit. J. Dawkins, Genève, Droz, 1971.

Cornu, Pierre de, Les Œuvres Poetiques, Lyon, 1583 ; rééd. P. Blanchemin, Paris, 1870.

Cotel, Antoine de, Le Premier Livre des mignardes et gaies poesies ; Paris, 1578.

Courtin de Cissé, Jacques de, Les Euvres Poetiques, Paris, 1581.

Dorat, Claude-Joseph, Les Baisers, précédés du mois de Mai, Poëme, La Haye, 1770, in-8o ; rééd. Genève, 1777, in-24o et Rouen, J. Lemonyer, libraire-éditeur, Passage Saint-Herbland, 1880.

Douza, Jean, Poematum secunda lugdunensis editio…, 1576, Lugduni Batavorum ; Jan. Douzæ filii poemata Lugduni Bat. Apud Andream Cloucquium.

355

Durant, Gilles, sieur de la Bergerie, Imitations tirées du latin…, Paris, 1587 ; Amours et Meslanges poetiques de l’invention de l’autheur, Paris, 1588 ; Les Œuvres Poetiques, Paris, 1594.

Guy de Tours, Michel Guy dit, Les Premieres Œuvres et Souspirs amoureux, Paris, 1598.

Habert, Isaac, Les Trois Livres des Meteores (Seconde partie : Les Amours, Paris, 1585) ; rééd. mod. N. Mahé, Droz, Genève, 1999 Amours et Baisers.

Jamyn, Amadis, Les Œuvres Poétiques, éd. S. M. Carrington, Livres II, III, IV, Genève, Droz, 1978.

La Gessée, Jean de, Les Premieres Œuvres Françoises, Anvers, 1583.

Le Loyer, Pierre, Les Œuvres et Meslanges Poetiques, Paris, 1579.

Lernutius, Janus, Iani Lernutii Initia, Basia, Ocelli et alia poemata, ab ipso auctore publicata, Lugduni Batavorum, apud L. Elzevirium, 1614***.

Magny, Olivier de, Les Gayetez, éd. A. R. Mac Kay, Genève, Droz, 1968 ; Les Odes amoureuses de 1559, éd. M. S. Whitney, Genève, Droz, 1964 ; éd. F. Rouget, Champion, Paris, 1999.

Marulle, Michel, Hymni et epigrammata Marulli, Florentiæ, Societas Colubris, 1497, in-4o.

Muret, Marc-Antoine, Marci Antonii Mureti Juvenilia, Lugduni Batavorum, 1757, (1ère édit. en 1553). Voir aussi l’édition récente de V. Leroux, Genève, Droz, T.H.R. no CDL, 2009.

Pontoux, Claude de, Les Œuvres, Lyon, 1578.

Ronsard, Pierre de, Œuvres complètes, éd. Laumonier, S. T. F. M., 1914-1960, t. I-XVIII.

Sainte-Marthe, Scévole de, Les Premieres Œuvres Poetiques, Paris, 1569 ; Les Œuvres, Paris, 1579.

Salmon Macrin, Jean, Le Livre des Épithalames (1528-1531) ; Les Odes de 1530 (Livres I et II), édit. Georges Soubeille, Toulouse, 1978.

Sannazar, Jacopo, Opera omnia latine scripta, nuper edita, Venise, 1535.

Tahureau, Jacques, Sonnetz, Odes, et Mignardises amoureuses de l’Admiree, Poitiers, 1554 ; éd. Poésies complètes, E. T. Peach, Genève, Droz, 1984.

Traductions de latin en françoys, imitations et inventions nouvelles, tant de Clement Marot que d’autres…, Estienne Groulleau, Paris, 1550.