Aller au contenu

Classiques Garnier

Index des mots

  • Type de publication : Chapitre d’ouvrage
  • Ouvrage : Éléments de la grammaire quadrilingue (1544-1554)
  • Pages : 409 à 421
  • Collection : Textes de la Renaissance, n° 185
  • Série : Traités sur la langue française, n° 17
  • Thème CLIL : 3439 -- LITTÉRATURE GÉNÉRALE -- Oeuvres classiques -- Moderne (<1799)
  • EAN : 9782812411465
  • ISBN : 978-2-8124-1146-5
  • ISSN : 2105-2360
  • DOI : 10.15122/isbn.978-2-8124-1146-5.p.0409
  • Éditeur : Classiques Garnier
  • Mise en ligne : 03/07/2013
  • Langue : Français
409

Index des mots1

Index des mots pris pour exemples

Latin

a /ab/ abs : 31

absynthium : 16

abundantia : 53

albus /alba / album : 158

Alexandrinus : 158

amatur : 59

amo : 32, 59-64, 66-68, 84-85, 142, 149

Anchises : 49-50

Andreas : 49-50

animal : 49- 52

Apollonius : 158

Aristoteles : 34

arma : 53

Arpinas : 34

ars : 32

audio, &c : 79-83

ausus : 85

caput : 32, 49- 52

coelum / coeli : 53

coenatus : 85

complacitum : 85

conceptus : 31

cornu : 49- 53

curro : 59

David : 49- 52

de quo / quo de : 34

dico / dictus : 158

dies : 49- 53

do : 32

doceo, &c : 69-73, 84

dogma : 49-51

dominus : 33-34, 49

ego, nos, &c : 54, 56-58, 157

éxaudio : 32

familia / -lias : 93

fisus : 85

flexus : 84-85

fodio, &c : 77-79

foelix : 53

forte : 53

fortis / -e : 33, 53

gauisus : 85

Helene : 49-50

hic : 55-56

Homerus : 158

homo : 33

idioma : 34

410

ille, illi : 55, 157

incedo : 158

indoctus : 84

innocens : 84

intelligo / -gens : 84

ipse : 55

is, ea, id : 55-56

iste : 55

lac : 49- 52

lachryma : 32

læsus : 85

lectio : 16

leges : 33

lego, &c : 73-77, 84

libitum : 85

licitum : 85

locus : 53, 158

locutus : 85

magister : 49-50

Maia / Maias : 93

manus : 49- 52

mare : 49-51

mars : 31

martyr : 49- 52

mater : 33

materia / -ries : 53

mel : 33

Mercurius : 34

meus : 56-58, 84

mixtio : 16

mons : 32, 33

mos : 33, 49, 52

mulier : 158

musa : 19, 49-50

nequando : 34

noster : 31, 57-58

nostras : 57-58

Orpheus : 49-51

orsus : 85

passus : 31

pater : 31, 33

pax : 33, 49, 52

pecten : 49-52

pecus : 158

pendo : 101

percutio : 98

placitum : 85

poeta : 158

poténtes : 33

prandeo : 59

prosodia : 34

protector : 33

quando : 34

quaestio : 16

quatuor : 53

qui / quae / quod : 56, 91

qui, quae, quod : 149, 158

quidam, quaedam, quodam : 97

quinque : 53

regina : 158

respublica : 53

rex : 32

Romani : 33

satur : 49-51

scamnum : 49-51

scobs : 31

sermo : 49-51

sol : 32

solitus : 85

stans / staturus : 85

stirps : 31

striglx : 31

sum, &c : 59-61, 68-69

suus : 57

tendo : 101

tenebrae : 32

tignus / -um : 53

tribunus plebis : 53

tu, vos, &c : 54, 58, 157

411

tuus : 56

urbs Baioca : 158

vacat : 59

vapulo : 59

vester : 57

vestras : 57-58

vice /vicem / vices : 53

vir : 158

vir : 49-51

visus : 84

vulgus : 53

grec

ἄγγελος : 18

αἰδώς : 96

Αἰνείας : 91

ἀκούω : 123

ἀληθής / ές : 97

ἅλως : 94

ἄνθρωπος : 93

ἀντί : 131

ἀνώγω / ἤνωγον : 119

ἀμφί : 131

ἀνά : 131

ἀπό : 131

ἄραψ : 95

ἄστυ : 95

βασιλεύς : 96

βάω : 123

βιβλιοπώλης : 92

βίος : 19

βοάω / βοῶ : 120

γάω : 123

γεωμέτρης : 92

δαίω : 123

δεῖνα / δεῖνος / δείνατος : 97

δέρω : 122

Δημοσθήνης : 95

διά : 131

διδόω (pour δίδωμι) : 124

δίδωμι : 119-122, 124-126, 128

δόγμα : 95

ἐγώ, &c : 96-97

εἴληφα (de λαμβάνω) : 123

εἰμί (être) : 129-130

εἶμί (aller) : 130

εἰς : 131

ἐκ, ἐξ : 131

ἐκεῖνος : 97

ἔκτυπον : 119

ἐλεύθω : 123

ἐμαυτοῦ / -τῆς / -τοῦ : 97

ἐμός / -ή / -όν : 97

ἐν : 130

ἔπεσον : 119

ἐπί : 131

ἔπω : 122

Εὔγεως : 94

ἔχω / ἔσχον  119

ἕω (pour ἵημι) : 122 (= p. 331)

ζεύγνυμι : 126-127, 128-129

ἦμαι : 130

ἡμέρα : 93

ἡμέτερος / ἡμετέρα / ἡμέτερον : 97

ἤνεικα : cf φέρω

θύνω : 122

Θωμᾶς : 92

ἵημι : 130

ἴσημι : 130

ἵστημι : 119, 124-127

Kαῖσαρ : 95

κατά : 131

412

κεῖμαι : 130

κλέπτω : 123

κόραξ : 95

κρέας : 95

κρίνω : 122

Κρύσης : 91

κυνώπης : 92

λαμβάνω : 123

λαμπάς : 95

λέγω (id λαγχάνω) : 123

λείπω : 123

λῃστής : 92

Λητώ : 96

λόγος : 93

λύγξ : 19

μάω : 123

μείρομαι / μέμαρμαι : 123

Μενελέως : 94

μερίς / μερίδα : 19

μετά : 131

μετρῶ : 92

μοῦσα : 19, 92

νάω : 123

νέμω : 122

ξύλον : 93

/  / τό (art) : 90

ὁδός : 93

ὁμόω : 123

ὁράω : 123-130

ὀρύττω : 123

ὅς / / ὅν : 96-97

οὗτος : 97

ὄψις : 95

παιδοτρίβης : 92

παρά : 131

παύω : 123

πέμπω : 19

περί : 131

πέφαγκα : 18

πίθος : 19

ποιέω / ποιῶ : 120-130

ποιητής : 92

πόλις : 95

πόρρω : 19

πρό : 131

πρός : 131

πωλέω / πωλῶ : 92

ῥώμη : 19

σαυτοῦ / -τῆς / -τοῦ : 97

σεαυτοῦ / -τῆς / -τοῦ : 97

σίνηπι : 95

Σκύθης : 92

σός / - ή / -όν : 97

σπείρω : 122-123

στέλλω : 122-123

στρέφω : 123

σύ : 96, &c

σύν / ξύν : 130

Τάνταλος : 19

τείνω : 122

τεῖχος : 95

τιθέω (pour τίθημι) : 124

τίθημι : 119-122, 124-125, 127-128, 130

τρέπω : 123

τρίβω : 92

τριήρης : 95

τρώγω : 123

τύπτω / ἔτυπον : 98-115

ὑμέτερος / ὑμετέρη / ὑμέτερον : 97

ὑπέρ : 131

ὑπό : 131

φαίνω : 122-123

φέρω : 122

φεύγω : 123

φημί : 130

φιλοσοφία : 93

413

χαίνω : 123

χρυσόω / χρυσῶ : 121

français2

aimant / -te : 138, 149

aimé / -mée : 138, 149

aimer : 138-142, 146-149

aimisse : cf aimer

aucun /aucune / aucuns / aucunes : 153

bon / bons / bone / bonnes : 16, 134

celles / celles : 152

cerise : 134

cest / ceste / cestui / cestz ou cests / ces : 151-152

ceulx / iceulx / ceux-ci : 151-152

couleur (belle) : 134

croissant : 150

cuias : 154

difficile (il est – de) : 144

docte : 133

elle / la / leur / elles /les : leurs : 151

enfant /enfantz : 134

enfants : 16

enseigné / -gnée : 149

enseigner : 138

entrée : 150

éracer : 15

éscrire : 15

estre / ie suis, ie fus, &c : 137, 144-145 & passim

éttonne : 15

eulx ou eulz : 151

éxemple : 15

fain (i’hay -) : 137

femme / femmes : 16, 135-136

filz / fille (nom de -) : 133

fleur (belle -) : 134

hauoir / i’hay, i’heu, tu heus, il heut, &c : 137, 142-144 & passim

ie / me / moi : 15

ie devien / ie suis faict : 137

il / le /lui : 151

ilz / les / leurs : 151

intime : 133

jardin (de -) : 133

le / la / les (article) : 135 & passim

lecon [= leçon] : 15

lequel / laquelle / lesquels /lesquelles, &c : 152

lire / leu / leue : 138, 149

maintenant (adv) : 140

maistre / maistres : 135

maistres : 16

melieur : 133

mesme / mesmes (le, la, les -) : 152

meurs (bones meurs) : 134

mineur : 133

mon / ma / mes : 153

nepueu / niepce (nom de -) : 133

nostras / vestras : 153-154

nostre / nostres /noz : 153-154

nous : 151

on (sujet de l’impersonnel) : 137

ouïr / i’oi, tu ois, il oit : 138

oy / oye [= ouï] : 149

414

pendant : 150

pensée : 150

pere, grant pere (nom du -) : 133

perileux (temps -) : 135

pierre (de -) : 133

plaise a Dieu que (formule de l’optatif) : 140

plus (adv) : 133

pommier : 134

pouldre (la -) : 134

qui doit ou doit estre + part passé : qui : 149

rigueur (grande) : 134

se / soi / eulx : 151

si / o si (formule de l’optatif) : 140

son / sa / ses : 153

taleant : 150

ton / ta /tes : 153

tres (adv) : 133

tu / te / toi : 151

vostre /vostres / voz : 153-154

vouloir : 141

vous : 151

Index des termes de grammaire et de linguistique

Latin

ablatiuus (casus) : 50

absolutus, a, um : 48, 58

absorbere : 120-121

accidens : passim

accusatiuus (casus) : 50 & passim

actio caussae : 156

actiuum (verbum) : 58, 85, 98

acutus (tonus) : 33

adiectivum : 48, 53, 157-158

adscribere : 23

aduerbialis, e : 48

aduerbium (loci, tempus, ordinis, etc) : 48, 65, 86-90

aduersatiua (coniunctio) : 89

aeolica (lingua) : 94

affectus : 35

affinitas : passim

affirmatiua (coniunctio) : 88

agnomen : 48

ambiguitas : 34

analogia : 53, 84

anceps : 7, 10

anomalus, a, um : 53, 58, 84, 129-130

antecedens : 158

antepenultimus, a, um : passim

aoristus : 97-98, 122

apocopa /-pe : 34-35

apostrophus : 35

appellatium (nomen) : 53 & passim

archaismos : 159

articulatus / inarticulatus, a, um : 11

articulus : 90

asper : 34

asperitas : 23, 34

aspirans /aspirata (consonans) : 7, 19

aspiratio : 19

attica (lingua) : 94

augmentum : 101-102, 124

author : passim

autoritas : 32

415

breuis, e : passim

capitalis : 31

caput : 35

cardinalis, e : 49

casus : passim

cathena : 119

causalis (coniunctio) : 89

characteristice (litera, figura) : 65, 71, 79, 81, 83, 98, 124

circunflexus (tonus) : 33

clausula : 88, 160

cognatio : 59-60, 84-85, & passim

cognomen : 48

collatio : 43

collectiua (coniunctio) : 89

collectiuus, a, um : 48

colligatio / colligatum (genus) : 9, 156

colum : 35 & passim

comma : 35

commune (verbum) : 58, 85, 98

communis (syllaba) : 32

communis lingua (graeca) : 94

commutatio : 11

comparatiuus, a, um : 48, 54

compositio : 11

compositus, a, um : 58, 88-89, 90

conceptio : 159

confusio : 159

congruus, a, um : 156

coniunctio : 34, 48, 65, 88-89

consignificatiuus, a, um : 132

consona : 118

consonans : passim

constructio : 157-158

contextus : 34

continuatiua / sub -) (coniunctio) : 89

contracta (declinatio) : 91

contractio : 32 & passim

contractus, a, um / contrahere / -tractio : 119-121

conuenire : 93

copulatiua (coniunctio) : 88

corporalis / incorporalis, e : 48

crasis : 35, 95

datiuus (casus) & passim : 50

declaratio : 35

declinabilis, e : 86

declinatio : passim

decompositum (participium) : 84

defectiuum (verbum) : 58, 84

defectus : 159

desinere : 93

definitiua (coniunctio) : 89

denominatiuus, a, um : 48

dens /dentes : 11

densus : 19

deponens / deponentale (verbum) : 58, 85, 98

deprecatiuus (modus) : 66

deriuare, derivatus, a, um / deriuatio : 11, 58, 84, 122, 124

diaeresis : 35

dialectus (ou os) : 96

dictio : passim

differentia : 34

diminutiuus, a, um : 48, 54

diphtongatus : 121

diphtongus : 95, 102, 104, 105, & passim

discretiva (coniunctio) : 88

disiunctiua (coniunctio) : 89

distinctio : 32

distributiuus : 49

disyllabus, a, um : 86, 122 & passim

diuisio : 7, 22

dorica (lingua) : 94

dualis (numerus) : 90, 105, passim

dubitatiua (coniunctio) : 89

duplex : 7, 19

durus (sonus) : 11

echthlipsis / eclipsis : 35, 159

electiua (coniunctio) : 89

elementum : passim

elidere : 43

enarratio : 4, 161

epicoenum (genus) : 50

416

epithasis : 159

etymologia : passim

excessus : 159

exclamatio : 36

explanatiua (coniunctio) : 88, 89

expletiva coniunctio : 89

expungere : 123

extenuatiua (coniunctio) : 89

figura : 84, 90 & passim

finalis, e : passim

flexus vocis : 36

foemininum (genus) : passim

formatio / formativus, a, um : 60, 65, 119

futurum (tempus) : 59 & passim

Gallicum, a, um /-e : passim

generalis : 10, 95

genitiuus (casus) : 50 & passim

gentilis, e : 49

genus : passim

gerundium : 60, 85 & passim

Graecus, a, um : passim

grammatica : passim

grammatici : 120

grauis (tonus) : 33

grauitonus, a, um : 119

guttur / gutturalis, e : 11, 23

harmonia : 160

hellenismos : 159

heterocclitum, a, um : 53, 96

historicum (genus) : 156

homonymus, a, um : 48

hyperbaton / -um : 159

idioma : 34

idiotismus (ou -os) : 96

illatiua (coniunctio) : 89

immutatio : 159

imparisyllabica (declinatio) : 91

imperatiuus : 59, 65 156 & passim

imperfecta (pars orationis) : 35

imperfectum : 59, 66, 85, 97 & passim

impersonale (verbum) : (verbum) : 58-59, 84

incrementum : 32

indeclinabilis, e : 86

indicatiua (oratio) : 156

indicatiuus : 59-60 & passim

infinitiuus : 59-60, 64 & passim

innitens dictio : 157

inscribere : 23

interiectio : 48, 88, 90

interrogatio / interrogatiuus, a, um : 34, 36, 49, 58, 156

interuallum : 9

intexio : 10

intransitiuus, a, um : 157-158

inuersio : 159

ionica (lingua) : 94

labia : 11

Latinus, a, um / -e : passim

lectio : 10

lenis, -e / lenitas : 34 & passim

lexicon / -um : 130, 161

linea : passim

lingua : 11 & passim

liquescere : 11, 118

liquidus, a, um : 7, 118

litera : passim

literatus / illiteratus a, um : 10

localis, e : 48

locutio : 159

longus, a, um : passim

maiuscula (litera) : passim

margo : 9

masculinum (genus) : passim

materia / materies : passim

materialis, e : 49

medium (verbum) : 98, 102, 122

medius : 7 & passim

metaphora : 159

methodus / methodicus, a, um : 161

minuscula (litera) : passim

mixtura : 57

417

mobilis, e : 23

modus : 58 & passim

mollis(sonus) : 11

monosyllabus, a, um : 86, 119 & passim

motio : 21

multplicatiuus, a, um : 49

muta (consonans) : 7

mutabilis / immutabilis : 23

mutare : 123

necessitas : 34

negatiua (coniunctio) : 88

neutropassiuum (verbum) : 59

neutrum (genus) : 50

neutrum / neutrale (verbum) : 58, 85, 98

neutrumactiuum (verbum) : 59

neutrumpassiuum (verbum) : 59

nomen : passim

nominatiuus (casus) : 50 & passim

numerus / numeralis, e : 49 & passim

obliquus (casus) : 50, 97

officium : passim

optatiua (oratio) : 156

optatiuus (modus) : 59-60, 65-66, 97 & passim

oratorium (genus) : 156

ordinalis, e : 49

ordinatio : 156

ordo : passim

origo : 60, 65

orthographia : passim

palatum : 11

parenthesis : 35, 159

parisyllabica (declinatio) : 91

pars, partis : passim

participium / -pialis, e : 48, 59-60, 64, 68, 84-85, 101, 132, 158

particularis, e : 49

passio : 31, 34

passiuum (verbum) : 58, 85, 98 & passim

patrius, a, um : 49

patronymicum (nomen) : 54

penacuta(syllaba) : 33

penamflexa (syllaba) : 33

penultima (syllaba) : 120

penultimus, a, um : passim

perfectiua (coniunctio) : 89

perfectum (tempus) : 59-60, 65-66, 85, 97 & passim

perfectum (verbum) : 58

perfectus, a, um : passim

periodus : 35 & passim

permissiuus (modus) : 65

persona : passim 

phrasis : 159

plenus (sonus) : 11

pleonasmos : 159

pluralis : 54

plusquamperfectum : 59-60, 65-66, 85, 97 & passim

poeticum (genus) : 156

polysyllabum : passim

positio : 33

possessiuus : 49

postposituuus, a, um : 90

potentialis (modus) : 66

potestas : 8

praenomen : 48

praeponere : 89

praepositio : 32 & passim

praepositiuus, a, um : 7, 10, 23, 90

praeposteratio : 159

praesens (tempus) : 59, 85, 101

praeteritum : 32 & passim

prealectio : 161

precatio : 156

primitiuus, a, um : 48, 58

primus, a, um : passim

prolatio : 43 & passim

prolepsis : 159

proles : 60, 65

promissiuus (modus) : 65

pronomen : 48, 54-58, 84

pronunciatio : passim

proprium (nomen) : passim

proprius, a, um : 48, 53 etc

418

prosodia : passim

punctum : 21

purus (sonus) : 11

qualitas : 49

quantitas : 49

rationalis (coniunctio) : 89

rectus (casus) : 50

redditiua (coniunctio) : 89

redundare : 157

reduplicatio : 123

regulare (verbum) : 58, 84

relatiuus, a, um : 49, 56-57, 157-158

repetitio : 159, 161

reticentia : 159

rhetoricum (genus) : 156

rimari (ou rimare) : 130

scriptor : passim

scriptura : 9

sectio : 35, 159

secundum (tempus) : 117

semicirculus : 36

semiuocalis : passim

sententia : passim

sermo : 156

significatio : 53

seruiens, entis : 21, 23

signum : passim

simplex, -icis : 7, 58, 88-90

singularis : 54

solitaria (consonans) : 7, 10

solutum (genus) : 156

sonus : passim

specialis : 10 95

species : passim

spiritus : 31 & passim

suauitas : 11

subdistinctio : 35

subiunctiuus, a, um : 7, 23, 59-60, 65-66 & passim

subscribre : 23

substantiuum (verbum) : 129

substantivum : 53, 157-158

subtilitas : 159

subunio : 35

summissiuus (modus) : 66

superlatiuus, a, um : 48, 54

supinum : 32, 60, 65, 85

supponere : 89

suspensiua (coniunctio) : 88

sustinens dictio : 157

syllaba : passim

syllabicus, a, um : 34

synaeresis : synaeresis : 34, 95

synalepha : 35

syncategorematicus a, um : 132, 158

syncopa / syncope : 35, 120

synonymus, a, um : 48

syntaxis : 156, 159 & passim

temporalis, e : 48

tempus : passim

tenuis : 7 & passim

terminatio : 53 & passim

thema : 35, 130

titulus : 35

tonus : 31

traductio : 11

transitiuus, a, um : 58, 157-158

transpositio : 34

trissyllabus, a, um : 86

ultimus, a, um : passim

uniuersalis, e : 49

vehementia : 159

verbalis, e : 48, 60

versus : passim

vicinitas : 11

vocabulum : 161

vocalis : passim

vocatiua (oratio) : 156

vocatiuus (casus) : 50

vox : passim

zeugma : 159

419

Français

abbreuiation : 155

absolut : 137

actif (verbe) : 137

adiectif : 133, 137

adiection : 137

aduenir (temps) : 139

aduerbe : 139, 154

alphabet grec : 17, 37-43

alphabet hébraïque : 20-24, 44-47

aoriste : 139

article : 135-136, 150

case (cas grammatical) : 135-136, 150

circonlocution : 133, 147-148

circuition : 137

commun (verbe) : 137

comparatif : 133

coniunction : 141, 154

consignificatif / -ve : 133, 154

contexte : 136

costé : 154

declinaison : 149 & passim

definire : 93

denominatif : 133

deponent (verbe) : 137

deriuatif (verbe) : 137

derivé : 142

desideratif (verbe) : 137

diction : passim

entreprinse : 154

faction : 154

farine : 154

femenin : 134 & passim

figure : 162

futur parfaict : 140

futur : 141 & passim

genre : 148

gent (=peuple) : 153

gerundif : 138

imparfaict : 140

imperatif : 139, 142 & passim

impersonnel : 137

inchoatif (verbe) : 137

indicatif : 139-140 & passim

infinitif : 137, 141-148

interiection : 154

langue : passim

lettre servile (en hébreu) : 148

masculin : 134

meditatif (verbe) : 137

neutre (verbe) : 137

neutre : 134

neutreactif / neutro actif (verbe) : 137

neutrepassif / neutropassif : 137

nom : passim

nombre : 134-135

nombre : 142

nominatif : passim

note (terme introducteur) : 140

optatif : 140

oraison : 136

pai (ou nation) : 154

parfaict : 138-141

participe / participial : 138-141, 149-150

partie : 154

passé : 138

passif (verbe) : 137

patronymique : 133

personne : 142

personnel : 137

plurier, -riere : 134-135, 142, 149-151

plusqueparfaict : 140

praeposition / preposition : 135-136, 148

praeterit / praeterit parfaict : 138-139

primitif (verbe) : 137

pronom : 135, 142, 150-154

puissance : 162-163

420

secte : 154

singulier / -re : 134-135, 142, 149

situation : 162

subiunctif : 140-141

substantif (nom) : 150

substantif (verbe-) : 144

superlatif : 133

supin : 138

syncategorematique : 154

syncope / syncopé : 140

terminaison : 138

tierce (personne) : 142

transitif : 137

verbe : passim

vocale (voyelle) : passim

grec

γράμμα : 5

γραμμή : 5

χαρακτηριστική : 60

hébreu3

aleph : 20

beth : 20

caph : 20

daghesch / daghés : 21, 24

dáleth : 20

ghimél : 20

háiin : 20

he : 20

heth : 20

hiric gadol : 21

holém : 21

iamén : 21

iod : 20

kamétz  hatüph : 21

kamétz : 21

kibbútz : 21

koph : 20

lámed : 20

mappic / mappiq : 21, 24

mem : 20

niphal : 148

nun : 20

pátha : 21

pátha ghemmā : 21

paul : 148

pe : 20

raphí *** : 21

resch : 20

sámech : 20

schevā : 21, 23-24

schin : 20

schwéq : 21

segól : 21

semól : 21

taf : 20

421

teth : 20

tsadē : 20

tserl : 21

vaf : 20

záiin : 20

1 La pagination des références est celle du document original.

2 Sauf cas particuliers, les références concernant les verbes sont regroupées avec leur infinitif actif.

3 Ne sont relevés ici que les termes transcrits par J. D. en caractères latins.