Skip to content

Classiques Garnier

Sources

243

Sources

Manuscrites

Guillaume d Auvergne, Exégèse du Livre de Salomon, Troyes, Médiathèque du Grand Troyes, ms 1120.

Proverbes, Ecclésiaste et Cantique avec glose, Paris, BnF lat. 14776.

Glossed Proverbs and Glossed Ecclesiastes with prologues, Londres, British Library, Burney ms 17.

Proverbs, Ecclesiastes and Song with Gloss, Cambridge, Corpus Christi College, ms 062.

Nicolas de Lyre, Postillae super totam Bibliam, t. 4, Super Proverbos, super Ezechiel, Paris, BnF lat. 11975.

Éditées

Actus Pontificum in urbe degentium, G. Busson et A. Ledru (éd.), Le Mans, 1901.

Adam Scot, Adami praemonstratensis sermones, PL 198.

Adam Scot, De tripartito tabernaculo, PL 198.

Aelred de Rievaulx, De quodam miraculo mirabili, D. Pezzini (éd.), CCCM 3, 2017 (LTT).

Aelred de Rievaulx, Homiliae de oneribus propheticis Isaiae, Gaetano Raciti (éd.), CCCM 2D, 2005 (LTT).

Aelred de Rievaulx, Sermones I CLXXXII, Gaetano Raciti (éd.), CCCM 2C, 2012 (LTT).

Alain de Lille, Anticlaudianus sive De officiis viri boni et perfecti, Bibliotheca augustana, www.hs-augsburg.de (consultation du 09/03/2023)

Alain de Lille, Liber in distinctionibus dictionum theologicalium, PL 210, col. 685-1012.

Alain de Lille, La plainte de la nature (De planctu naturae), introduction, traduction et notes par Françoise Hudry, Paris, Les Belles Lettres, 2013.

244

Alain de Lille, La plainte de la nature, De planctu naturae, Texte traduit du latin, présenté et annoté par Yves Delègue, Paris, Éd. Jérôme Millon, 2013.

Alain de Lille, Livre des sentences et autres dits, PL 210.

Albert le Grand, Opera Omnia. Editio Digitalis ad fidem codicum manuscriptorum edenda curavit Institutum Alberti Magni Coloniense, Aschendorff Verlag, Münster http://www.albertus-magnus-institut.de/ (consultation du 09/03/2023).

Alexandre de Hales, Summa theologica (Summa Fratris Alexandri siue Summa uniuersae theologiae ; opus Alexandro moderante conflatum), secunda pars libri secundi, P.P. Collegii S. Bonaventurae (éd.), 1930 (LTT).

Ambroise de Milan, De officiis, Maurice Testard (éd.), CCSL 15, Turnhout, Brepols, 2000.

Ambroise de Milan, Expositio euangelii secundum Lucam, Sources chrétiennes 45 bis, Brepols.

Amboise de Milan, In psalmum David, CXVIII Expositio, PL 15.

André de Saint-Victor, Opera, III, Expositiones historicas in libros Salomonis, Rainer Berndt (éd.), CCCM 53 B, Turnhout, Brepols, 1991.

Aristote, Éthique de Nicomaque, Paris, Garnier-Flammarion, 1965.

Augustin, Contra litteras Petiliani, lib. 2, 47, M. Petschenig (éd.), CSEL 52, 1909.

Augustin, De libero arbitrio, I, 16, 35, PL 32.

Augustin, De musica, VI, 13, 39-40, PL 32.

Augustin, De perfectione iustitiae hominis, 11, C.F. Vrba, J. Zycha (éd.), CSEL 42, 1902.

Augustin, Aurelii Augustini opera, De sermone domini in monte, libros duos, Almut Mutzenbecher(éd.), CCSL 35, Turnhout, 1967.

Augustin, De civitate dei, libri XI-XXII, Bernard Dombart et alii (éd.), CCSL 48, Turnhout, Brepols, 1955.

Augustin, La Cité de Dieu, t. 1 et 2, trad. Louis Moreau revue par Jean-Claude Eslin, Paris, Point, Seuil, 1994.

Augustin, Contra Julianum, PL 44.

Augustin, De symbolo, VII, 15, PL 40.

Augustin, Enarrationes in Psalmos, psalmus 73, E. Dekkers, J. Fraipont (éd.), CCSL 39, 1956.

Augustin, La Genèse au sens littéral en douze livres (De genesi ad Litteram Libri duodecim), Traduction, introduction et notes par Paul Agaësse et Aimé Solignac, « Bibliothèque augustinienne » 49, Paris, Desclée de Brouwer (Brepols), 1972.

Augustin, De genesi contra Manicheos II, 6, PL 34.

Augustin, Sancti Aurelii Augustini opera, Epistulae CI-CXXXIX, Klaus Daur(éd.), CCSL 31B, Turnhout, Brepols,2009.

245

Augustin, Sermones in epistolas apostolicas (157-183), Shari Boodts (éd.), CCSL 41Bb, Turnhout, Brepols, 2016.

Augustin, Sermo 311, 7, PL 38.

Bède le Vénérable, super parabolas salomonis allegorica expositio, PL 91.

Bède le Vénérable, In Proverbia Salomonis libri III, lib. 1, D. Hurst (éd.), 1983, CCSL 119B (LTT).

Bernard Silvestre, Cosmographie, introduction, traduction et notes par Michel Lemoine, Paris, Cerf, 1998.

Bernard de Pavie, Summa Decretalium, Ernst Adoph Theodor Laspeyres (éd.), Berlin, 1860, rééd. Graz, Akademische Druck U. Verlagsanstalt, 1956.

Bestiaires du Moyen Âge, trad. en français moderne par Gabriel Bianciotto, Paris, Stock, 1980.

Burchard de Worms, Decretorum libri uiginti, PL 140.

Capitularia Regum Francorum, 2, MGH, Alfredus Boretius et Victor Krause (éd.), Hanovre, 1897.

Cassiodore, Historia ecclesiastica tripartita, R. Hanslik (éd.), CSEL 71, Vienne, 1952.

Césaire d Arles, Sermons, PL 39.

Césaire d Arles, Vitae Caesarii episcopi Arelatensis libri duo auctoribus Cypriano, Firmino, Viventio episcopis, Messiano presbytero, Stephano diacono, Passiones vitaeque sanctorum aevi merovingici et antiquorum aliquot, MGH SS rer. Meroving. III, Bruno Krusch (éd.), Hanovre, 1896.

Corpus juris canonici, vol. 2, Decretalium collectiones,Emil Friedberg (éd.), Leipzig, 1879.

Cyprien de Carthage, Ceux qui sont tombés (De lapsis), Sources chrétiennes 547, Graeme Wilber Clarke et Michel Poirier (éd. et trad.), Cerf, 2012.

Cyprien de Carthage, Liber de habitu virginum. (C), PL 4.

Cyprien de Carthage, Epistulae, G.F. Diercks (éd.), CCSL, 3B ; 3C, 1994-1996 (LTT).

Décret de Gratien, Corpus juris canonici, vol. 1, Decretum magistri Gratiani,E. Friedberg (éd.), Leipzig, 1879.

Decretales Pseudo-Isidorianae et Capitula Angilramni, P. Hinschius (éd.), Leipzig, 1863.

Die Briefe des Petrus Damiani, 4,1, MGH, Kurt Reindel (éd.), Munich, 1983.

Die Briefe des Petrus Damiani, 4,4, MGH, Kurt Reindel (éd.), Munich, 1993.

Die Konzilien Deutschlands und Reichsitaliens 1023-1059, MGH, Detlev Jasper, (éd.), Concilia 8, Hanovre, 2010.

Eschyle, Prométhée enchaîné, Paris, Garnier-Flammarion, 1964.

Flodoard, Historia remensis ecclesiae, I. Heller et G. Waitz (éd.),MGH, SS, 13, Hanovre, 1881.

246

Garcia y Garcia Antonio, Constitutiones Concilii quarti Lateranensis una cum Commentariis glossatorum (Monumenta Juris Canonici, ser. A), vol. 2, Cité du Vatican, 1981.

Glossae Scripturae Sacrae electronicae, Martin Morard (éd.), IRHT-CNRS, 2016-2018.

Grégoire de Nazianze, Discours 1-3, introduction, texte critique, traduction et notes par Jean Bernardi, Sources chrétiennes 247, Paris, Cerf, 1978.

Grégoire de Nazianze, Discours 4-5, Contre Julien, introduction, texte critique, traduction et notes par Jean Bernardi, Sources chrétiennes 309, Paris, Cerf, 1983.

Grégoire de Nazianze, Discours 6-12, introduction, texte critique, traduction et notes par Marie-Ange Calvet-Sebasti, Sources chrétiennes 405, Paris, Cerf, 1995.

Grégoire de Nazianze, Discours 24-26, introduction, texte critique, traduction et notes par Justin Mossay, Sources chrétiennes 284, Paris, Cerf, 1981.

Grégoire de Nazianze, Discours 32-37, introduction, texte critique, traduction et notes par Claudio Moreschini, traduction par Paul Gallay, Sources chrétiennes 318, Paris, Cerf, 1985.

Grégoire de Tours, Libri historiarum X, MGH SSrer. Merovingicarum, I, 1, Bruno Krusch et Wilhelm Levison (éd.), Hanovre, 1951.

Grégoire de Tours, Miracula et opera minora, MGH SS rer Merov. 1, 2, Bruno Krusch (éd.), VIII, Liber in gloria confessorum, Hanovre, 1885, nouvelle édit. 1969.

Grégoire le Grand, Homiliae in Hiezechihelem prophetam, lib. 1, M. Adriaen (éd.), CCSL 142, 1971 (LTT).

Grégoire le Grand, Règle pastorale, t. 1 et 2, introduction, notes et index par Bruno Judic, texte critique par Floribert Rommel, traduction par Charles Morel, Sources chrétiennes 381-382, Paris, Cerf, 1992.

Grégoire le Grand, MGH, Epist. II, Paul Ewald et Ludwig Hartmann (éd.), Berlin, 1899.

Grégoire le Grand, Registrum epistularum (Registrum Lateranense restitutum), lib. 7, Dag Norberg, CCSL 140-140A, 1982 (LLT).

Guibert de Nogent, Autobiographie, éd. et trad. Edmond-René Labande, Paris, Les Belles Lettres, 1981.

Guillaume d Auvergne, Sermones de communi sanctorum et de occasionibus, F. Morenzoni (éd.), CCCM 230C, 2013 (LTT).

Häring, Nikolaus M., « Alan of Lille, “De planctu naturae” », Studi medievali, 19, 2, 1978, p. 797-879.

Hérard de Tours, MGH, Capitula episcoporum II, Rudolf Pokorny et Martina Stratmann, avec Wolf-Dieter Runge (éd.), Hanovre, 1995.

247

Hincmar de Reims, De praedestinatione dei et libero arbitrio posterior dissertatio Adversus Gothescalcum et caeteros Pradestinatianos, PL 125.

Honorius d Autun, Gemma animae, cap. CXXXIX, De choro, PL 172.

Hugues de Saint-Cher, Tomus tertius in Libros Proverbiorum, Ecclesiastae, Canticorum, Sapientiae, Ecclesiastisci, Lyon, 1669.

Hugues de Saint-Victor, Lœuvre de Hugues de Saint-Victor, 1. De institutione novitiorum. De virtute orandi. De laude caritatis. De arrha animae, texte latin par H.B. Feiss et P. Sicard, trad. fr. par D. Poirel, H. Rochais et P. Sicard, Brepols, 1997.

Irénée de Lyon, Démonstration de la prédication apostolique, A. Rousseau (éd.), Sources chrétiennes 406, Paris, Cerf, 1995.

Irenaeus Lugdunensis secundum translationem latinam. Aduersus haereses seu Detectio et euersio falso cognominatae Gnoseos, A. Rousseau, B. Hemmerdinger, L. Doutreleau (éd.), Sources chrétiennes 100, 1965 (LTT).

Irenaeus Lugdunensis secundum translationem latinam, Aduersus haereses seu Detectio et euersio falso cognominatae Gnoseos, lib. 5, 25, par. 1, A. Rousseau, L. Doutreleau, C. Mercier (éd.), Sources chrétiennes 153, 1969 (LTT).

Irenaeus Lugdunensis secundum translationem latinam, Aduersus haereses seu Detectio et euersio falso cognominatae Gnoseos, lib. 3, 8, A. Rousseau, L. Doutreleau (éd.), Sources chrétiennes211, 1974 (LTT).

Isidore de Séville, Sententiae, lib. 1, 19, P. Cazier, CCSL, 111, 1998 (LTT).

Isidore de Séville, De differentiis rerum siue Differentiae theologicae uel spiritales, Liber differentiarum II, 15, A. Sanz, CCSL 111 A, 2006.

Isidore de Séville, Etymologiarum siue Originum libri XX lib. 8, OCT, W.M. Lindsay, 1911 (LTT).

Jacques Bretel, Le Tournoi de Chauvency, Maurice Delbouille (éd.), Liège-Paris, 1932.

Jean de Fruttuaria, Tractatus de ordine vitae et morum institutione, PL 184.

Jean de Salisbury, Vita sancti Anselmi archiepiscopi cantuariensis, cap. V, Opera omnia, PL 199.

Jean Duns Scot, Lectura (prologus et libri I-III), Commissio Scotistica (éd.), 1960-2004 (LTT).

Jean Duns Scot, Ordinatio (prologus et libri I-IV), Commissio Scotistica (éd.), 1960-2004 (LTT).

Jean Scot Érigène, De la division de la nature.Periphyseon,livre IV, La nature créée incréatrice, introduction, traduction et notes par Francis Bertin, Paris, Presses universitaires de France, 2000.

Jean Scot Érigène, De divisione naturae libri quinque, PL 122.

Jérôme, Commentarii in prophetas minores, in Abacuc, lib. 2, cap. 3, Marc Adriaen (éd.), CCSL 76A bis 1, Turnhout, Brepols, 1969-1970.

248

Jérôme, Commentarii in prophetas minores, lib. 2, Sincero Mantelli (éd.), CCSL 76A bis, Turnhout, Brepols, 2018.

Jérôme, Commentarii in Ezechielem, F. Glorie (éd.), CCSL 75, 1964 (LLT).

Jérôme, Commentarii in Isaiam (Explanationum in Esaiam libri XVIII), Roger Gryson et coopperatores (éd.), Vetus Latina, Aus der Geschichte der lateinischen Bibel, 1993-1999.

Jérôme , Commentarii in Euangelium Matthaei, Sources chrétiennes Online, Émile Bonnard (éd.), 1978.

Jérôme, De uiris inlustribus 69, Texte und Untersuchungen zur Geschichte der Altchristlichen Literatur, 14, E. Richardson (éd.), 1896.

Jérôme, Tractatus lix in psalmos, G. Morin (éd.), CCSL 78, 1958 (LTT).

Jeu de Robin et Marion, Jean Dufournet (éd.), Paris, Flammarion, 1989.

John Wyclif, Tractatus de apostasia, M. H. Dziewicki (éd.), 1889 (LTT).

John Wyclif, Sermones 1-3, J. Loserth (éd.), 1887-1890, (LTT).

La Règle de saint Benoît, Adalbert de Voguë (éd. et trad.), Paris, Cerf, 1972.

Le Roman de la Rose, Paris, Le Livre de Poche, 1992.

Mansi, Joannes Dominicus, Sacrorum conciliorum nova et amplissima collectio, 2, Florence, 1759.

Mansi, Joannes Dominicus, Sacrorum conciliorum nova et amplissima collectio, 10, Florence, 1764.

Migne, Jacques-Paul, Patrologiae cursus completus, …Series latina, Paris, 1841-1864.

Miracula sanctorum in ecclesia Fuldensis translatorum auct. Rudolfo, MGH, Scriptores XV-1, G. Waitz (éd.), Hanovre, 1887.

Odon de Cluny, Sancti Odonis abbatis cluniacensis II collationum liber III, Bibliotheca Cluniacensis ex editione Martinus Marrier, Mâcon, 1915.

Pierre Abélard, Opera theologica, II, Theologia christiana. Theologia scholarum, E. M. Buytaert(éd.), CCCM 12, Turnhout, Brepols, 1969.

Pierre Damien, Epistolae libri Octo, PL 144.

Pierre de Jean Olivi, Lectura super Prouerbia, Collectio Oliviana, J. Schlageter (éd.), 2003, (LTT).

Pierre le Chantre, Verbum abbreviatum, X, PL 205.

Pierre Lombard, Commentarius in psalmos davidicos, PL 191.

Pierre Lombard, Petri Lombardi collectaneorum in Paulum continuatio, PL 192.

Platon, Phèdre, Émile Chambry (trad. et éd.), Paris, Garnier-Flammarion, 1964.

Project Pseudoisidore : http://www.pseudoisidor.mgh.de/index.HTM (consultation du 10/03/2023).

Pseudo-Jérôme, Quaestiones hebraicae in libros regum et paralipomenon, 1Rg 1,1 6, PL 23.

Quaestiones Bambergenses I, Quaestiones Lipsienses, Gérard Fransen (éd.), Traditio 12, New-York, 1956.

249

Questions concerning Aristotle s On animals/ Albert the Great Albertus Magnus, traduit par Irven Mickael Resnick et Kenneth Kitchell, Washington, DC, 2008.

Raban Maur, Commentariorum in Ecclesiasticum libri decem, VII, PL 109.

Raban Maur, Hrabanis (Mauri) abbatis Fuldensis et archiepiscopi Moguntiacensis epistolae, MGH, Epistolae V, Ernest Dümmler (éd.), Berlin, 1899.

Richard de Saint-Victor, Mysticae Adnotationes in Psalmos, PL 196.

Salimbene de Adam, Cronica, Giuseppe Scalia (éd.), CCCM 125-125A, 1998-1999 (LTT).

Salimbene de Adam de Parme, Chronique, Traduction, introduction et notes sous la direction de Gisèle Besson et Michèle Brossard-Dandré daprès lédition du texte latin de Giuseppe Scalia, Paris, Honoré Champion, vol. 1, 2016.

Tertullien, Aduersus Marcionem, E. Dekkers et alli (éd.), CCSL 1, Turnhout, Brepols, 1954.

Tertullien, Adversus Praxea, PL 2.

Tertullien, De anima, PL 2.

Tertullien, De carne Christi, E. Kroymann (éd.), CCSL 2, Turnhout, Brepols, 1954.

Tertullien, De praescriptione haereticorum, R.F. Refoulé (éd.), CCSL 1, Turnhout, Brepols, 1954. 

Tertullien, De pudicitia, E. Dekkers (éd.), CCSL 2, 1954, LLT Brepols.

Thomas d Aquin, Scriptum super sententiis, Opera omnia S. Thomae www.corpusthomisticum.org. (consultation du 09/03/2023).

Thomas d Aquin, Somme contre les Gentils, Opera omnia S. Thomae www.corpusthomisticum.org. (consultation du 09/03/2023).

Thomas d Aquin, Somme théologique, Opera omnia S. Thomae www.corpusthomisticum.org. (consultation du 09/03/2023).

Vincent de Beauvais, Speculum maius : Speculum doctrinale (secundum ed. Duaci anno 1624 uulgatam), Balthazar Bellère (éd.), 1624 (LTT).

Vitae Eligii episcopi Noviomagensis, MGH, SS rer. Meroving. 4, Bruno Krusch (éd.), Hanovre et Leipzig, 1902.

Vitae Caesarii episcopi Arelatensis libri duo auctoribus Cypriano, Firmino, Viventio episcopis, Messiano presbytero, Stephano diacono, Passiones vitaeque sanctorum aevi merovingici et antiquorum aliquot, MGH, SS rer. Meroving. 3, Bruno Krusch (éd.), Hanovre, 1896.