Aller au contenu

Classiques Garnier

Bibliographie

  • Type de publication : Chapitre d’ouvrage
  • Ouvrage : De la force de l’imagination. Essais, I, 21
  • Pages : 167 à 176
  • Collection : Essais philosophiques sur Montaigne et son temps, n° 8
  • Série : Lectures des Essais, n° 3
  • Thème CLIL : 3130 -- SCIENCES HUMAINES ET SOCIALES, LETTRES -- Philosophie -- Philosophie moderne -- Philosophie humaniste
  • EAN : 9782406106593
  • ISBN : 978-2-406-10659-3
  • ISSN : 2260-9881
  • DOI : 10.15122/isbn.978-2-406-10659-3.p.0167
  • Éditeur : Classiques Garnier
  • Mise en ligne : 08/03/2021
  • Langue : Français
167

BIBLIOGRAPHIE

Antiquité, Moyen Âge,
Renaissance et Époque Moderne

Agrippa de Nettesheim, Henri-Corneille,De occulta philosophia libri tres, Coloniae, 1533 ; aussi in Opera [] quibus post omnes editiones de novo accessit ars notoria, Lyon 1600 [?], réimpr. anastatique, Hildesheim, Olms, 1970, 2 vol. Voir aussi lédition critique éditée par Vittoria Perrone Compagni, Leyde, Brill, 1992.

Aristote, De anima, libri tres., Apud Sebastrianum Gryphium 1546 (éd. moderne : De lâme, texte établi par A. Jannone, trad. et notes de E. Barbotin, Paris, Les Belles Lettres, 1989).

Aristote, De historia animalium libri 9. De partibus animalium & earum causis libri 4. De generatione animalium libri 5. Theodoro Gaza interprete. De communi animalium gressu liber 1. De communi animalium motu liber 1. Petro Alcyonio interprete. Indices in praefatorum operum singula, Parisiis, ex officina Simonis Colinæi 1524 (éd. modernes : Histoire des animaux[1974, 2 vol.] – Les parties des animaux[1990] – De la génération des animaux[1961], éd. et trad. P. Louis, Paris, Les Belles Lettres).

Aristote, Problematum Aristotelis Sectiones duædequadraginta. Problematum Alexandri Aphrodisiei libri duo, Theodoro Gaza interprete. Ad haec, in utriusque sectiones & Problemata copiosissimus Index, Lugduni, apud Paulum Mirallietum, sub insigni Divi Pauli, 1551, Lugduni, excudebat Nicolaus Baccaneus (éd. moderne : Problèmes, éd. et trad. P. Louis, Paris, Les Belles Lettres, 1991-1994, 3 vol.).

Arnaud de Villeneuve, Regimen sanitatis cum expositione magistri Arnaldi de Villa Nova Cathellan, Lugduni, Apud Joannem Stratium, sub Bibliis Aureis, 1586.

Augustin d Hippone, Divi Aurelii Augustini Hipponensis episcopi De civitate Dei libri XXII ad priscæ venerandæque vetustatis exemplaria denuo collati, eruditissimisque insuper commentariis per doctiss. virum Ioan. Lodouicum Viuem 168 illustrati & recogniti. Accessit index multo quàm Basiliensis fuerat, copiosior, Parisiis, apud Carolam Guillard viduam Claudij Cheuallonij, sub sole aureo, in via diui Iacobi, 1555 (Parisiis, excudebat Carola Guillard, 1544) ; éd. B. Dombart et A. Kalb, Turnhout, Brepols, 1955, vol. XXIV.

Avicenne (Avicenne latine) , Liber de anima seu Sextus de naturalibus, éd. S, Van Riet, 2 vol., Louvain – Leyde, Peeters-Brill, 1968-1972.

Bacon, Francis, Advancement of Learning Works, collected and edited by James Spedding, Robert Leslie Ellis and Douglas Denon Heath, Londres, Longman, 1857.

Berni, Francesco, Rime, s.l. 1540, in Poesie e prose, Genève-Florence, Olschki, 1934, éd. Ezio Chiorboli (capitolo del prete da Povigliano : A Messer Ieronimo Fracastoro).

Boaistuau, Pierre,Histoires prodigieuses les plus memorables qui ayent esté observees, depuis la nativité de Jesus Christ, jusques à nostre siecle. Extraictes de plusieurs fameux autheurs, Grecs, et Latins, natif de Bretaigne, avec les portraicts et figures, Paris, Iehan Longis et Robert le Mangnyer Libraires, 1560 (Préface de Gisèle Mathieu-Castellani, Paris – Genève, Slatkine, 1996).

Bodin, Jean, Colloquium heptaplomeres de abditis rerum sublimium arcanis / Colloque entre sept sçavans qui sont de differens sentimens, des secrets cachez, des choses relevez, Traduction anonyme du Colloquium heptaplomeres de Jean Bodin (Manuscrits français 1923 de la Bibliothèque Nationale de Paris), texte présenté et établi par François Berriot, avec la collaboration de Katharine Davies, Jean Larmat et Jacques Roger, Genève, Droz, 1984.

Bodin, Jean, Démonomanie des sorcieres, à Paris, chez Jacques du Puys, 1580(en appendice Refutation des opinions de Iean Wier), éd. an. Hildesheim – Zürich – New York, Olms, 1988).

Bodin, Jean, Methodus ad facilem historiarum cognitionem, à Paris, Martin Le Jeune, 1566 (éd. critique par S. Miglietti, Pisa, Edizioni della Normale, 2013 ; Œuvres philosophiques de Jean Bodin, Paris, Presses Universitaires de France, 1951, p. 104-269).

Bouchet, Jean, Les Serees, derniere edition, reveuë et augmentee par lAutheur, à Lyon, chez Pierre Rigaud 1614, p. 84-85 ; dans André Janier, Les Serées(1584-1597-1598) du libraire-imprimeur Guillaume Bouchet (1514-1594), texte revu et corrigé par Jean-Claude Arnould, Paris, Champion, 2006.

Bruno, Giordano, De imaginum, signorum et idearum compositione…, libri tres, Francofurti, Apud Ioan. Vv[W]echelum et Petrum Ficherum consortes 1591 ; in Opere mnemotecniche, II, texte latin en vis-à-vis, éd. par Marco Matteoli, Rita Sturlese, Nicoletta Tirinnanzi, dir. Michele Ciliberto, Milan, Adelphi, 2009.

Cardan, Jérôme,De subtilitate, in Ieronymi Cardani Mediolanensis philosopho ac medici celeberrimi Operum tomus tertius quo continetur Physica…, Lugduni, sumptibus Ioannis Antonii Huguetan, et Marci Antonii Ravaud, 1663.

169

Cecchi, Giovanni Maria,Il Donzello, Giunti, Venetia, 1585, in Commedie, 2 vol., Milan, 1850.

Celsus, De arte medica libri octo, Lugduni, S. Gryphius, 1542.

Cicéron, Les Vies des Hommes Illustres, Grecs et Romains Compares lune avec lautres par Plutarque de Chaeronee, translatees de Grec en François, à Paris, De lImprimerie de Michael Vascosan, avec Privilège du Roy ; Les Viesdes Hommes illustres Grecs et Romains, comparees lune avec lautre par Plutarque de Cheronee, translatee de Grec en François, par Maistre Jacques Amyot lors Abbé de Bellozane, et depuis en seconde edition reveües et corrigees en infinies passages par le mesme Traslateur, maintenant Abbé de Saincte Corneille de Compiegne, Conseiller du Roy, et grand Aumosnier de France, à laide de plusieurs exemplaires vieux, escripts à la main, et aussi du jugement de quelques personnages excellens en sçavoir, à Paris, De lImprimerie de Michel de Vascosan, 1565, avec Privilege du Roy ; Vies, éd. Gallimard, Paris, 1951 ; pour le texte latin que Montaigne aurait pu consulter : Plutarchi Chaeronei quae vocantur Parallela : hoc est Vitae Illustrium Virorum Graeci nominis ac Latini, prout quaque alteri convenire videbatur, accuratius quam antehac unquam digestae et castigatae, Basileae, Froben, 1560.

Coras, Jean de,Arrest memorable du Parlement de Tolose : contenant une histoire prodigieuse, de nostre temps, avec cent & onze belles, & doctes annotations…, par Monsieur M. Jean de Coras, Conseiller en ladite Cour, & rapporteur du procez, Prononcé és arrests Generaux le XII. Septembre 1560 (Argument et sommaire du faict) ; éd. consultée Lyon chez Antoine Vincent, en 1565, suivie par Les douze reigles du Seigneur Iean Pic, de la Mirandole, lesquelles adressant lhomme au combat spirituel : traduites du latin en françois par ledit de Coras.

Del Rio,Martin, Disquisitionum magicarum libri sex, Lovanii : ex officina typographica Gerardi Riuii typog. iurati, 1599-1601 (réimpr. anastatique, Gruppo Editoriale Castel Negrino, 2006).

Faye, Jacques, sieur dEspesses, Recueil de plusieurs pieces des Sieurs de Pybrac, dEspeisses, Presidents au Parlement de Paris, et de Belliève Chancelier de France non encore imprimee, Paris, P. Blaise 1635.

Ficin, Marsil, Theologia platonica, Basileae, ex officina Hericpetrina, 1556, IV, Quartum signum ab effectu miraculorum, in Opera omnia, réimpression anastatique, Bottega dErasmo, Torino 1959, I, 13, 4, p. 298-305, avec une Lettera introduttiva de P. Kristeller et une Premessa de M. Sancipriano (Theologia Platonica, XIII, 4, trad. R. Marcel, Paris, Les Belles Lettres, 3 vol., 1964-1970).

Galien, Claude,De simplicium medicamentorum temperamentis et facultatibus, apud Gulielmum Rouillium, 1561.

Érasme, Adagiorum opus Des. Erasmi Roterodami, ex postrema autoris recognitione. 170Accessit huic editioni index nouus, lectori quaecunque… Lugduni, apud Sebastianum Gryphium, 1556 (Sebastianus Gryphius excudebat, 1556).

Hérodote, Historiae, 1502, Venetia, Aldo Manuzio (Bâle 1541 et Paris 1570).

Hérodote, Les neuf livres des histoires de Herodote prince et premier des historiographes grecs, intitulez du nom des Muses Clio, Euterpe, Thalia, Melpomène, Terpsychore, Erato, Polymnia, Urania, Calliope, plus un recueil de George Gemiste dict Plethon, des choses avenues depuis la journée de Mantinée, le tout traduit du grec en françois par Pierre Saliat, secrétaire de monseigneur le Revendissime Cardinal de Chastillon, à Paris, avec Privilege de roy, pour Estienne Groulleau, 1556.

Hobbes, Thomas,The Answer by Hobbes to Sir William Davenants, Preface before Gondibert (1650), in In Sir William dAvenant, The Gondibert : An Heroick Poem, 52-64. 1st English edition, London.

Institor, Heinrich (Krämer), Sprenger, Jakob,Malleus maleficarum, Argentorati, ca. 1488, Venetiis, apud Antonium Bertanum, 1574 (Monstres et prodiges, Des noüeurs desguillettes).

Jérôme de Stridon , Quaestiones in Genesim, in Opus Epistolarum Divi Jeronimi…, éd. Erasme, Guillard, Paris 1546.

Joubert, Laurent, Preface au Second livre du ris, contenant sa definition, ses especes, differences, et divers epithetes, à Paris, chez Nicolas Chesneau, 1579 (réimp. anastatique Genève, Slatkine Reprints, 1973).

La Boétie, Étienne, Les reigles de mariage, à Paris, chez Federic Morel 1571 (reproduite par Bonnefon en 1892 ; réimpression anastatique 1967, p. 159-184 et par Louis Desgraves, Bordeaux, William Blake, 1991, II, p. 9-27).

L ancre, Pierre de, Lincredulité et mescreance du sortilege plainement convaincue. Ou il est amplement et curieusement traicté, de la verité ou illusion du sortilege, de la fascination, de lattouchement…, à Paris, chez Nicolas Buon, ruë Saint Iacques, à lenseigne Sainct Claude, & de lhomme sauvage, 1622.

Malebranche, Nicolas, De la Recherche de la Vérité, in Œuvres complètes, éd. G. Rodis-Lewis, Paris, Vrin, 1991.

Mexía, Pero, Silva de varia lección, publié incomplète en 1542, après selon la version de Mambrino Roseo da Fabriano, à Lyon, 1556 (trad. ital. chez Iseppo Prodocimo, Venetia, 1682 ; trad. fr. Claude Bruget : Les diverses leçonsde P. Messie, gentilhomme de Sevile, contenans la lecture de veritables histoires…, Paris, Vincent Sertenas, 1556.

Michelangelo Buonarroti (il Giovane), La Fiera (1618), in Firenze, nella Stamperia S. A. R., per li Tartini e Franchi 1726 (in Opere, éd. par Pietro Fanfani, Firenze, Le Monnier, 1860, vol. 1, p. 9-544 ; éd. Uberto Limentani, Firenze, Olschki, 1984).

Paracelse, Fragmentum libri de virtute imaginativa, in Aureoli Philippi 171Theophrasti Paracelsi Bombast ab Hohenheim, Opera omnia, II, Genevae, sumptibus Johan Antonij, et Samuelis De Tournes, 1658.

Paracelse, La cause morale du Ris de Democrite, expliquee et temoignee par Hippocras…, à Paris, chez Nicolas Chesneau, 1579, avec Privilege du Roy, Second livre, Genève, Slatkine Reprints, 1973.

Paré, Ambroise,Des monstres et prodiges, Paris, André Wechel, 1573 (édition critique et comm. J. Céard, Genève, Droz, 1971).

Peletier, Jacques (connu aussi comme Peletier du Mans), Lart poëtique de Jaques Peletier du Mans, départi an 2 livres, Lyon, J. de Tournes et G. Gazeau, 1555.

Pic de la Mirandole, Jean, Conclusiones numero XXXI secundum propriam opinionem de modo intelligendi hymnos Orphei secundum Magiam, id est, secretam divinarum rerum naturaliumque sapientiam a me primum in eis repertam (conclusiones sive theses DCCCC Romae Anno 1486 Publice disputandae sed non admissae. De adscriptis Numero Noningentis Dialecticis, Moralibus, Physicis, Mathematicis, Meta-Phisicis, Theologicis, Magicis, Cabalisticis, cum suis tum sapientum Chaldaeorum, Arabum, Hebreorum, Grecorum, Aegyptiorum, Latinorumque placitis, disputabit publice Johannes Picus Mirandulanus Concordie Comes. In quibus recitandis non Romanae linguae nitorem, sed celebratissimorum Parisiensium disputatorum dicendi genus est imitatus. Propterea quod eo nostri temporis philosophi plerique omnes utuntur. Sunt autem disputanda dogmata, quod ad gentes attinet et ipsos heresiarchas seorsum posita, quod ad partes philosophie promiscue quasi per satyras Omnia simul mixta).

Pic de la Mirandole, Jean-François, Liber de imaginatione, Venetiis apud Aldum Romanum, mense Aprili 1501 ; Strasbourg, 1507 ; pour la première traduction française, voir Traitté de limagination, tiré du latin de I. Françoys Pic de la Mirandole. Par I.A.D.B [Jean-Antoine de Baïf], à Paris, chez André Wechel, demeurant à lenseigne du Cheval volant, rue S. Iean de Beauvais 1557, Avec privilège du Roy. Pour les éditions modernes : On the imagination, the latin Text with an Introduction, an english Translation, and Notes, by Harry Caplan, New Haven, London, Oxford, Yale University Press, 1930 (Cornell Studies in English, XVI) ; Über die Vorstellung. De imaginatione, lateinisch-deutsche Ausgabe, mit einer Einleitung von Charles B. Schmitt – Katharine Park, München, hrsg. von Eckhard Keßler, Fink, 1984 ; De limagination / De imaginatione, édité par Christophe Bouriau (texte latin et trad. française moderne, édition de référence), préface de Pierre-François Moreau, Chambéry, Éditions CompAct, 2005.

Pic de la Mirandole, Jean-François, Libro detto Strega, o delle illusioni del Demonio del Signore Giouanfrancesco Pico dalla Mirandola, Impresso in Bologna : per maestro Geronimo de Beneditti da Bologna, 1524 (a cura 172di Leandro Alberti, il cui nome figura nella prefazione : F. Leandro delli Alberti Bolognese, dellordine de Predicatori, alla molto Illustre Signora Della Mirandola, Madonna Giovanna Caraffa Pica).

Pierre d Abano (ou Pierre de Padoue), Conciliator Controversiarum, quae inter philosophos et medicos versantur[1303] Petro Abano patavino, philosopho ac medico clarissimo auctore, Venetiis apud Iuntas, 1565 (editio princeps, Modena, Ludovico Carmelitano 1472, réimpr. anastatique Ezio Riondato e Luigi Olivieri, Padoue, Antenore, 1985).

Plutarque, Les Vies des hommes illustres, grecs et romains, comparées l une avec l autre, par Plutarque de Chaeronée, translatées premièrement de grec en françois, par maistre Jacques Amyot… et depuis en ceste seconde édition reveües et corrigées… par le mesme translateur… À Paris, de limprimerie de M. de Vascosan, 1565 (1557).

Plutarque, Les oeuvres morales & meslees de Plutarque, Translatees du Grec en François par Messire Jacques Amyot, à present Evesque d Auxerre, Conseiller du Roy en son privé Conseil & grand Aumosnier de France, à Paris, de lImprimerie de Michel de Vascosan 1572 (réimpr. anastatique, intro. M.-A. Screech, Johnson Mounton, Reprints Corporation, 1971).

Pline, C. Plinii Secundi Naturalis historiae libri triginta septem. Nunc demum ex Aldinis archetypis pristino suo nitori accuratè restituti : affixa suis locis Sigismundi Gelenij oculatissimi viri castigatione. Qua ex ipsa egregiè cognita vera lectione, vitiatum quod erat pellitur. His accessit traditarum à Plinio rerum index locupletissimus, Venetiis, apud Hieronymum Scotum, 1571 (Venetiis : apud Hieronymum Scotum, 1570).

Pomponazzi, Pietro, De naturalium effectuum causis sive de incantationibus, in Opera, ex officina Hericpetrina, Basileae, 1567 (G. Gratarol, Basileae, 1556 ; réimpression anastatique Hildesheim-New York, Olms, 1970 ; De naturalium effectuum causis sive de incantationibus, tr. fr. parz., Les causes des merveilles de la nature ou les echantements, avec une Introduction et des notes par H. Busson, Paris, Les éditions Rieder, 1930, p. 138. Éd. critique V. Perrone Compagni avec la collaboration codicologique de L. Regnicoli, De incantationibus, Florence, Olschki, 2011, texte de référence).

Pontano, Giovanni, De rebus coelestibus tractatus, Neapoli, ex officina Sigismundi S. Mayr Germani, 1512.

Pulci, Luigi, Il Morgante, 1478 (Firenze 1481), éd. Franca Ageno, Milan – Naples, Ricciardi, 1955.

Raynaud, Théophile, Des stigmates sacrés et profanes, divins, humains, démoniaques, Gratianopoli, apud Claudium Bureau, 1647.

Ricchieri, Ludovico(surnommé Ludovico Celio Rodigino), Antiquarum lectionum…, Parrhisiis, in Aedibus Iadoci Badii, ad Idus Iulias 1517 (aussi Basileae, apud H. Frobenium et N. Episcopium, 1542).

173

Thomas d Aquin, De operationibus occultis naturae et De sortibus, in Opera omnia iussu Leonis XIII P. M. edita, tomus XLIII, cura et studio Fratrum Praedicatorum, Editori di San Tommaso, Santa Sabina 1976. Le volume contient : De principiis naturae, De aeternitae mundi, De motu cordis, De mixtione elementorum [De operationibus occultis naturae], De iudiciis astrorum [De sortibis], De unitate intellectus, De ente et essentia, De fallaciis, De propositionibus modalibus. Dans le Liber De sortibus dédié à Jacques de Tonengo (ad dominum Iacobum de Tonengo).

Valère Maxime, Valerii Maximi Dictorum et factorum memorabilium rubricae primi libri [ -IX libri ] , Venetiis, N. Girardengus, 1480.

Varchi, Benedetto,Della generazione de mostri (Lezione sopra la generazione de mostri, se sono intesi dalla natura, o no : fatta pubblicamente nella Accademia fiorentina la prima e la seconda domenica di luglio, lanno 1548, in Opere di Benedetto Varchi. Ora per la prima volta raccolte con un discorso di A. Racheli intorno alla filologia del secolo XVI e alla vita e agli scritti dellautore ; aggiuntevi le lettere di Gio. Battista Busini sopra lassedio di Firenze. Dalla sezione letterario-artistica del Lloyd austriaco, volume secondo, Trieste, 1859, p. 660-681.

Vives, Juan Luis,De subventione pauperumsive de humanis necessitatibus libri II. De Communione rerum ad Germanos inferiores. Epistolae : D. Joanni, episcopo Lincolniensi, a confessionibus inclyti Britanniae regis, Brugis, 1524.

Wier, Johann, De lamiis liber, Basileae, ex Officina Oporiniana, 1577 (1582).

Wier, Johann, De praestigiis daemonum, et incantationibus ac veneficiis libri sex, Basileae, ex Officina Oporiniana, 1568, tr. fr. Histoires, disputes et discours des illusions et impostures des diables, des magiciens infâmes, sorcières et empoisonneurs, des ensorcelez et démoniaques et de la guérison diceux : item de la punition que méritent les magiciens, les empoisonneurs et les sorcières. Deux dialogues touchant le pouvoir des sorcières et de la punition quelles méritent, de Thomas Erastus, Jacques Chouet, 1579 (1885, réimpr. anastatique, 1976).

Études critiques

Ansaldi, Saverio,Limagination fantastique : images, ombres et miroirs à la Renaissance, Paris, Les Belles Lettres, 2013.

Armogathe,Jean Robert, « L’‘Imagination de Mersenne à Pascal », in Marta Fattori e Massimo Luigi Bianchi (a cura di), Phantasia-Imaginatio. Atti del V Colloquio internazionale del Lessico Intellettuale Europeo, Rome, Ateneo, 1988, p. 259-272.

174

Benson, Edward, Money and magic in Montaigne : the historicity of the Essais, Genève, Droz [Champion-Slatkine], 1995.

Bernoulli, René, « Montaigne und Paracelsus », Gesnerus, no 49, 1992, p. 311-322.

Boase, Alan Martin, Montaigne et la sorcellerie, Bibliothèque dHumanisme et Renaissance, no 4, 1935.

Brann, Eva T.H., World of the Imagination, Savage (Maryland), Lanham, Rowman – Littlefield Publisher Inc., 1990.

Busson, Henri, Le rationalisme dans la littérature française de la Renaissance, Paris, Vrin, 2e éd., 19712.

Carraud, Vincent, Marion,Jean-Luc (dir.), « Imaginer linimaginable. Le Dieu de Montaigne », Montaigne : scepticisme, métaphysique, théologie, Paris, Presses Universitaires de France, 2004, p. 49-87.

Mathieu-Castellani, Gisèle, « Dire les événements ou dire sur ce qui peut advenir ? (selon le chapitre De la force de limagination) », Le livre I des Essais de Montaigne, Actes de la Journée dÉtudes Montaigne, 6 nov. 1992, Cahiers Textuel, no 12.

Charpentier, Françoise, « Les historiens sont ma droite bale… : fonction de lanecdote historique dans les premiers Essais », Cl.-G. Dubois (dir.), Montaigne et lhistoire, Paris, Klincksieck, 1991, p. 21-29.

Chenu, Roselyne (dir.), LImagination créatrice, Neufchâtel, La Baconnière, 1971.

Cottrell, Robert D., Sexuality/Textuality : A Study of the Fabric of Montaignes Essais, Columbus, Ohio State University Press, 1981.

Cristofolini, Paolo (a cura di), Studi sul seicento e sullimmaginazione, seminario del 1984, Pise, Scuola Normale Superiore di Pisa, 1985.

Cubeddu, I. et al., « Materiali per una storia e teoria dellimmaginazione », Urbino, Quaderni dellIstituto di filosofia, 1999, p. 55-98.

Demonet, Marie-Luce, « La fiction comme “chimère” chez Montaigne et Sanchez », Bulletin de la Société Internationale des Amis de Montaigne, 2e semestre 2007, p. 7-24.

Dubois, Claude-Gilbert, Limaginaire de la Renaissance, Paris, Presses Universitaires de France, 1985.

Dubois, Claude-Gilbert, Essais sur Montaigne. La régulation de limaginaire. Ethique et politique, Caen, Paradigme, 1992.

Engell, James, The Creative Imagination, Cambridge (Mass.), Londres (Engl.), Harvard University Press, 1981.

Ferrari, Emiliano, Montaigne. Une anthropologie des passions, Paris, Classiques Garnier, 2014.

Ferraris, Maurizio, Limmaginazione, Bologne, Il Mulino, 1996.

175

Friedrich, Hugo,Montaigne, Bern-München, Francke Verlag, 1949 ; trad. R. Rovini, Paris, Gallimard, 1968.

Garavini, Fausta, Mostri e chimere. Montaigne, il testo e il fantasma, Bologne, Il Mulino, 1991.

Garin, Eugenio, Phantasia e imaginatio tra Ficino e Pomponazzi, in Phantasia-Imaginatio, Colloquio Internazionale (Roma, 9-11 gennaio 1986), Lessico intellettuale europeo, Atti a cura M. Fattori e M. Bianchi, Rome, Edizioni dellAteneo, 1988.

Guerrier, Olivier, « Quand les poètes feignent » : fantasie et fictiont dans les Essais de Montaigne, Paris, Champion, 2002.

Jouvin, Jean-Pierre, Imagination et alchimie à la Renaissance, Paris, LHarmattan, 2016.

Labarrière, Jean-Louis (dir.), « Aristote sur limagination », cahier de la revue Les Études Philosophiques, 1997, 1.

Legros, Alain, « De la force de limagination selon lExemplaire de Bordeaux en létat et du recours à lédition posthume », Bulletin de la Société Internationale des Amis de Montaigne, 2012, p. 287-320.

Lestringant, Frank, « Montaigne et le corps en procès : De la force de limagination », in La poétique des passions à la Renaissance, sous la dir. de François Lecercle et Simone Perrier, Paris, Champion, 2001, p. 91-109.

Lestringant, Frank, « Laction génitale. À propos du plaidoyer pour le membre », Bulletin de la Société des Amis de Montaigne, juil.-déc. 2000, 19-20, p. 65-79.

Lyons, John D., Before Imagination. Emodied thought from Montaigne to Rousseau. Stanford, Stanford University Press, 2005.

Magnien, Catherine, « Montaigne historien de l’‘expedition de Henri dAnjou en Pologne (1573-1574) ? Hypothèses », in Histoire et littérature au siècle de Montaigne, Mélanges offerts à Claude Gilbert Dubois, éd. Françoise Argod-Dutard, Genève, Droz, 2001, p. 195-206.

McFarlane, Ian D., « Montaigne and the Concept of Imagination », D.-R. Haggis (dir.), The French Renaissance and its Heritage, Essays presented to Alan M. Boase, Londres, Methuen, 1965, p. 126 sq.

Nakam, Géralde, Les Essais de Montaigne. Miroir et procès de leur temps, Champion, Paris 2001, éd. revue, corrigée et mise à jour, Paris, Nizet, 1984.

Norton, Glyn P., Image and Introspective Imagination in Montaignes Essais, Modern Language Association of America, 88, 2, March 1973, p. 281-288.

O Brien, John, « Imagination », P. Desan (dir.), Dictionnaire de Michel de Montaigne, Paris, Champion, 2e éd. 2007, s.v.

Panichi, Nicola, Michel de Montaigne.Limmaginazione,Florence, Olschki, 2e éd. 2010.

176

Panichi, Nicola, Les liens à renouer. Scepticisme, possibilité, imagination politique chez Montaigne, Paris, Champion, 2008, p. 255-352.

Panichi, Nicola, Montaigne, Carocci, Roma, 2010.

Pappalardo, Lucia, Gianfrancesco Pico della Mirandola : fede, immaginazione e scetticismo, Turnhout, Brepols, 2015.

Piro, Francesco, Il retore interno. Immaginazione e passioni allalba delletà moderna, Naples, La Città del Sole, 1999.

Piro, Francesco, « La cognizione del desiderio. Limmaginazione e la virtù estimativa tra topografie dellanima medievali e proto-moderne », in I. Cubeddu, et al., « Materiali per una storia e teoria dellimmaginazione », Urbino, Quaderni dellIstituto di filosofia, 1999, p. 55-98.

Piro, Francesco, Tra intelligenza animale e passioni umane : discussione sullimmaginazione e la « virtù estimativa » nel XVI secolo, in Imago in phantasia depicta, a cura di Lia Formigari, Giovanni Casertano e Italo Cubeddu,Milan, Carocci, 1999, p. 167-188.

Polachek Eisenberg, Dora, Montaigne and Imagination : The Dynamics of Power and Control, in M. Tetel (dir.), Le parcours des Essais, Montaigne 1588-1988,Colloque international Duke University, Paris, Aux Amateurs des Livres, 1989, p. 134-145.

Priestley, John, « Montaigne and History », Renaissance and Reformation, X, 1974, no 1, p. 85.

Sciascia, Leonardo, La sentenza memorabile, Palerme, Sellerio, 1992.

Telle, Emile V., « Montaigne et le procès Martin Guerre », Bibliothèque dHumanisme et Renaissance, no 37, 1975, p. 387-419.

Tournon, André, Montaigne : la glose et lessai, Lyon, Presses Universitaires de Lyon, 1984, rééd. Paris, Champion, 2000.

Tournon, André, « Advenu ou non advenu… », in C.-G. Dubois (dir.), Montaigne et lhistoire, Paris, Klincksieck, 1991, p. 31-38.

Villey, Pierre, Les sources et évolution des Essais, t. I, Les sources et la chronologie des Essais, Paris, Hachette, 1908.

Zemon Davis, Natalie, Carrière, Jean-Claude, Vigne, Daniel, Le retour de Martin Guerre, Paris, Robert Laffond, 1982.